بزرگنمايي:

پیام خراسان - تین نیوز |
یک پژوهشگر باستان شناس خراسانی گفت: با وجود اینکه تونل تاریخی میدان 10 دی آسیب زیاد دیده است، می تواند بالقوه و بالفعل یکی از جاذبه های گردشگری بسیار مهم باشد که می تواند به یک پدیده بزرگ اقتصادی برای مشهد تبدیل شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، رجبعلی لباف خانیکی درخصوص تونل تاریخی میدان 10 دی اظهار کرد: یکی از مسائلی که همواره برای انسان در طول تاریخ مطرح بوده و دارای اهمیت است تغذیه، دفاع و امنیت بوده که خود را در طول تاریخ به صورت های مختلف نشان داده است.
از سال های گذشته در دنیا ما شاهد سازه های معماری ساخته شده مهمی هستیم که یکی از بزرگترین آن ها دیوار چین و سپس دیوار گرگان است که بزرگ ترین و طولانی ترین دیوار در ایران به شمار می رود.
لباف خانیکی افزود: قلعه ها، سنگرها و برج های دیده بانی از جمله موارد دفاعی هستند که در طول تاریخ شکل گرفته و در حال حاضر بسیاری از آن ها وجود دارند و حتی بعضی از آن ها به عنوان جاذبه های گردشگری نیز مطرح هستند. یکی دیگر از سازه های دفاعی پناهگاه ها و راهروهای زیرزمینی بودند که در بسیاری از مکان ها به صورت دستی و در عمق زمین قرار دارند. همچنین در زیرزمین کانال هایی با آجر یا سنگ ساخته شده که از ماندگاری بیشتری نیز برخوردار هستند.
وی بیان کرد: مکان هایی که در زمین ایجاد می شدند مانند پناهگاه بودند که در زمان حمله و هجوم دشمنان مردم به این مکان ها پناه می بردند. همچنین این امکان وجود داشت که بسیاری از این پناهگاه ها ورودی مخفی هم داشته باشند؛ به گونه ای که دشمنان آگاهی از این مسیرهای مخفی نداشته باشند.
وی تصریح کرد: تونل میدان 10 دی در مشهد یک راهرو و مسیری است که به احتمال زیاد مکان ها و پادگان های نظامی را به یکدیگر ارتباط می دهد و به نوعی یک سازه دفاعی است که در آستانه جنگ جهانی دوم نیز اتفاق افتاده است. ابتدا و انتهای این تونل زیرزمینی هنوز مشخص نیست و یک تونل دیگر که بسیار جالب و دیدنی است به این تونل نیز متصل شده است.
لباف خانیکی عنوان کرد: موردی که در این سازه معماری بسیار مورد تاکید قرار گرفته و سعی شده که ساختار آن محکم باشد و با مصالح و آجرهای بسیار مرغوب نیز ساخته شده است. نمای داخلی آن موضوع جالب توجه دیگری است که به گونه ای می خواهد یک نوع تفنن را به رخ بکشد و سعی کردند با تنوع آجر چینی ها و فرم های مختلفی که چیدمان آجر به سقف ها داده باعث زیبایی این سازه شوند. به نظر می رسد که هدف از ساخت این سازه چنین بوده که قصد داشتند رفت وآمد در این مسیر زیاد باشد و به طور استراتژیک و در درازمدت از این موضوع استفاده کنند.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در طول زمان تغییر و تحولات بسیار زیادی در این ساختار رخ داده که مهم ترین این تغییرات از سوی افرادی بوده که قصد داشتند بالای این سازه ساخت وساز کنند و پس از تغییرات، چاه های فاضلاب را به این مسیر راه دادند. همچنین بعضی از بخش ها را با بتن پر کردند و به هر حال با این تغییرات آسیب های زیادی را به وجود آوردند اما با وجود اینکه این سازه آسیب زیاد دیده، اما می تواند بالقوه و بالفعل به یکی از جاذبه های گردشگری بسیار مهم مشهد تبدیل شود.
این پژوهشگر باستان شناس خراسانی بیان کرد: با توجه به عظمتی که این سازه دارد می تواند هم به صورت راهرو و هم بازار صنایع دستی زیرزمینی مطرح شود، زیرا این سازه از بخش های مختلفی تشکیل شده که می توان بهترین کاربری را از آن داشت. اما باید برخورد با این تونل تاریخی بسیار عالمانه باشد و بدون نظارت کارشناسان معماری و باستان شناسی اقدامی را انجام ندهند. همچنین با ابزار و وسایل امروزی مانند لودر و بلدوز این سازه را تخلیه نکنند.
آثار داخلی تونل باید شناسنامه دار شده و در موزه نگهداری شود
وی با بیان اینکه در حال حاضر خاک هایی که از این تونل برداشته شده به مقدار زیادی به ظرف های سفالی آسیب زده است، گفت: آثاری که در دل این تونل نهفته است باید به صورت علمی جمع آوری و به آن ها شناسنامه داده شود تا در آینده با داشتن شناسنامه و هویت در موزه نگهداری شوند.
لباف خانیکی افزود: توصیه می کنم اگر متولی این سازه شهرداری مشهد است با کمک، مشورت و نظارت اداره کل میراث فرهنگی استان به این سازه به عنوان یک پروژه بسیار مهم، سودآور و فرهنگی نگاه شود. پس از اینکه اقدام به پاک سازی کردیم، استحکام بخشی و ساماندهی آن را از نظر مبلمان شهری به یک کاربری مناسب تبدیل کنیم. بنابراین این تونل تاریخی می تواند به یک پدیده بزرگ اقتصادی برای مشهد تبدیل شود.
وی اظهار کرد: تونل تاریخی میدان 10 دی مشهد، حدود 5 متر ارتفاع و بیش از 10 متر عرض دارد و این امر می تواند دست بهره برداران را نیز باز نگاه دارد، زیرا می توان انواع حرکت های مفید به لحاظ کاربری را در این مکان انجام داد و تونل را به یک فضای زنده تبدیل کرد.
تونل 10 دی مشهد قابلیت تبدیل شدن به موزه را دارد
این پژوهشگر باستان شناس خراسانی اضافه کرد: یکی از کاربری های مناسب که می توان برای این کانال در نظر گرفت این است که تونل تاریخ مشهد باشد؛ به این معنا که گذشته های بسیار دور مشهد را به موزه بزرگ تبدیل کنیم. گذشته هایی که از 800 تا یک میلیون هزار سال پیش که در کناره های کشف رود پیدا شده نیز در آن محل به نمایش گذاشته شود.