بزرگنمايي:

پیام خراسان - به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، «عالم مجاهد و پارسا» صفتی است که رهبر معظم انقلاب برای مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمد یزدی به کار بردند و در پیامی که به مناسبت درگذشت ایشان صادر فرمودند علاوه بر این، عنوان کردند که «ایمان راسخ به مبانی انقلاب و استقامت در این راه و غیرت دینی و انقلابی، نشانه‌های بارز دیگری از این شخصیت مکرم بود.
» مقام معظم رهبری درباره سوابق مبارزاتی، مدیریتی و علمی آیت‌الله یزدی نیز مرقوم داشتند: «سوابق انقلابی و مبارزات دوران طاغوت در کنار حضور پیوسته و همیشگی در همه‌ی دوران‌های انقلاب و اشتغال به مسئولیت‌های بزرگ در اداره‌ی کشور همچون ریاست قوه‌ی قضاییه و عضویت در شورای نگهبان و مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی و در کنار فعالیت علمی و فقهی، شخصیتی جامع و اثرگذار از این عالم جلیل پدید آورده بود.» توصیفاتی که رهبر معظم انقلاب در مورد آیت‌الله یزدی داشتند در بیان نزدیکان، دوستان و شاگردان ایشان آشکار است. در همین رابطه گفتاری از آیت‌الله حسینی‌بوشهری درباره ایشان در ادامه آمده است: آیت‌الله یزدی از ابتدای نهضت اسلامی نقش مهمی در روشنگری‌ها داشت/ در مقابل انحرافات و جریان نفوذ فریاد می‌کشید. تحصیل در حوزه‌های اصفهان و قم مرحوم آیت‌الله یزدی دوره‌های تحصیلی خود را در دو حوزه بزرگ اصفهان و قم سپری کرد و از محضر اساتید بزرگی بهره برد. ایشان پس از حضور آیت‌الله بروجردی در قم با شور و اشتیاق بسیاری عازم این شهر شد و در مدرسه فیضیه به تحصیل پرداخت. آیت‌الله یزدی در کلاس‌های درس اساتید بزرگی همچون آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی و آیت‌الله سلطانی حضور پیدا کرد. آیت‌الله یزدی پس از اینکه دوره سطح رایج در حوزه‌‌های علمیه را به پایان رساند با درس و بحث‌های آیت‌الله بروجردی و امام خمینی (ره) آشنا شد. حضور وی در کلاس‌های درس امام خمینی (ره) موجب شد تا با سبک، منش و آرمان‌های ایشان آشنا شود و زندگی‌اش را وارد مرحله تازه‌ای کند. آیت‌الله یزدی علاوه بر اینکه شاگرد درسی امام خمینی (ره)، آنچنان شیفته امام بود که گویا با خدای خویش پیمان بسته بود که همراهی با امام را تا پایان ادامه دهد. امام خمینی (ره) همواره قبل از شروع مباحث درسی و پس از پایان مباحث درسی به موضوعات اخلاقی می‌پرداختند که آیت‌الله یزدی می‌گفت: «ما شدیداً تحت تاثیر این فرمایشات امام (ره) قرار می‌گرفتیم.» وجه بارز علمی و فقاهتی وجه علمی، فقهی و اجتهادی آیت‌الله یزدی تا حدودی تحت الشعاع وجه سیاسی و مبارزاتی ایشان بود. آیت‌الله یزدی از امام خمینی (ره) اجازه اجتهاد داشت و صاحب کرسی تدریس بود. تالیف‌های گران‌بهایی نیز از ایشان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از پیروزی انقلاب به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شد. کتاب‌های «گمشده شما»، «حسین بن علی را بهتر بشناسیم» و «سازندگی محیط» از جمله کتاب‌هایی بودند که توسط آیت‌الله یزدی تالیف و منتشر شد و مورد استقبال مردم به خصوص جوانان قرار گرفت. ایشان تلاش‌ می‌کرد کتاب‌هایی که می‌نگارد در راستای اهداف انقلاب اسلامی و به ثمر رسیدن حکومت اسلامی باشد. در کتاب «حسین بن علی را بهتر بشناسیم» مقایسه بسیار زیبایی بین عصر حیات سرور و سالار شهیدان و آنچه در زمان طاغوت می‌گذشت شده بود. در آن کتاب نشان داده بود که یک عالم زمان‌شناس که موقعیت‌ها را به خوبی درک می‌کند، می‌تواند راهی در ظلمات به سوی روشنایی بگشاید. یکی دیگر از کتاب‌های ایشان «فقه القرآن» نام دارد که در چهار جلد پیرامون آیات الاحکام بحث شده است. آیت‌الله یزدی علاوه بر این‌ها در زمینه مباحث حقوقی، وظایف حاکم اسلامی و... کتاب‌های بسیار ارزشمندی به رشته تحریر درآورد. شاگردان بسیار زیادی نیز نزد ایشان تلمذ کردند و بهره بردند. رهبر معظم انقلاب درباره ایشان فرمود که آیت‌الله یزدی با مبانی انقلاب اسلامی آشنا و دارای غیرت دینی و انقلاب بود. فرزندان این عالم ربانی الحمدلله اهل علم و فضل هستند و امیدواریم راه پدر را ادامه دهند. روشنگری در مبارزه سیاسی آیت‌الله یزدی علاوه بر فراگیری درس و بحث در مکتب امام خمینی (ره)، به مبارزه سیاسی در نهضت امام خمینی (ره) نیز مشغول شد که تا آخرین روزهای زندگی‌اش این موضوع را دنبال کرد و در این مسیر خستگی‌ناپذیر و مجاهد بود. ایشان در سخنانش می‌گفت که با توجه به اوضاع خفقان آن روزگار و حاکمیت دستگاه طاغوت، امام خمینی (ره) راه را در این مسیر دید که یک تقسیم کاری میان طلاب انجام دهند و آن نیز این بود که هرکدام از طلاب به یک استان و شهرستان بروند و به روشنگری بپردازند. آیت‌الله یزدی در آن روزگار در قم هم در مسجد امام حسن عسکری (ع) و هم در مسجد جامع به روشنگری پرداخت و از چهره‌های بارز این عرصه بود؛ ایشان می‌گفت در یکی از سخنرانی‌ها امام خمینی (ره) حضور داشت و از ابتدا تا پایان به سخنان بنده گوش داد. حضور در عرصه‌های سخت ایشان به عنوان یک شخصیت مسئولیت‌پذیر در عرصه‌ها و میدان‌های سخت انقلاب اسلامی حضور داشت و به دلیل روشنگری‌هایی که انجام داد و حضور جدی در عرصه انقلاب داشت، بارها توسط ساواک دستگیر و به شهرهای مختلف تبعید شد. آیت‌الله یزدی از هر فرصتی که پیدا می‌کرد، رابطه‌اش را با مرکزیت حرکت نهضت اسلامی که شهر قم بود را حفظ می‌کرد. دور از چشم ساواک به این شهر می‌آمد. در جریان مهمترین مسائل روز قرار می‌گرفت و دوباره به شهری که تبعید بود بازمی‌گشت و در آنجا به تبیین مسائل و موضوعات مربوط به انقلاب اسلامی می‌پرداخت. من به یاد دارم که ایشان از منزل یک مرجع تقلید به منزل مرجع تقلید دیگری می‌رفت و حوادث و قضایایی که رخ داده بود و لازم بود به اطلاع آن‌ها رسانده شود را بیان می‌کرد. او به دنبال ایجاد هماهنگی بین مراجع عظام تقلید برای پیروزی انقلاب اسلامی بود. ایشان در این رابطه علاقه بسیار زیادی به مراجع داشت و معتقد بود که مراجع سکان‌دار بزرگ کشتی انقلاب هستند و باید این مسیر را هدایت کنند. آیت‌الله یزدی در پدید آمدن قیام 19 دی مردم قم نقش مهم و اثرگذاری داشت. ایشان در این رابطه به گفتگو با طلاب پرداخت و به صورت خستگی‌‌ناپذیر تلاش کرد. به دور از چشم ساواک جلسات مختلف و متعددی با بزرگان قم و حوزه علمیه برگزار کرد و آن‌ها را به پدید آوردن این حماسه ترغیب کرد. صیانت از جایگاه مرجعیت آیت‌الله یزدی در رابطه با موضوع مرجعیت و صیانت از مرجعیت نقش تعیین‌کننده‌ای داشت و معتقد بود جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان چشم بیدار باید توجه کند تا طرح‌ها و نقشه‌های بسیاری که دشمنان برای حوزه‌های علمیه داشته و دارند، عملی نشود. ایشان از این جهت برای پیشگیری از نفوذ دشمن و احیاناً برنامه‌هایی که سازگاری با اهداف انقلاب ندارد نسبت به اساتید، طلاب، روحانیون و فضلا همواره روشنگری می‌کردند. ما در طول این مدت شاهد بودیم که یکی از ماموریت‌های جامعه مدرسین تعیین شورای عالی حوزه‌های علمیه بود. جامعه مدرسین زمانی که به یک جمع‌بندی نسبت به اعضای شورای عالی حوزه می‌رسید، این را علاوه بر اینکه تقدیم رهبر معظم انقلاب می‌کرد، به مراجع عظام تقلید نیز ارائه می‌داد تا شورای عالی حوزه از پشتوانه حمایت مراجع بزرگوار تقلید نیز برخوردار باشد. آیت‌الله یزدی در دوره پایانی حیاتشان دو بار برای مراجع تقلید نامه نوشت؛ یک بار لیست اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه را به همراه درخواست تایید خدمت ایشان فرستاد و بار دیگر نیز از محضر این بزرگواران به دلیل عنایتی که به جامعه مدرسین و شورای عالی حوزه‌های علمیه داشتند، تشکر و قدردانی کرد. ایشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مقابل رژیم طاغوت و بعد از انقلاب در مقابل انحرافات و جریان نفوذ فریاد می‌کشید و از انقلاب صیانت می‌کرد. زندگی ساده و مثال‌زدنی آیت‌الله یزدی دارای یک زندگی بسیار ساده و مثال‌زدنی بود. ایشان در بحث تعلقات دنیوی به حداقل ضرورت‌ها بسنده می‌کرد و نشانه بارزش هم این بود که خانه خود را در زمان حیاتش برای حوزه علمیه قم وقف و کتاب‌هایش را به کتابخانه آستان قدس رضوی و آستان مقدس کریمه اهل بیت (س) اهدا کرد. در جلسات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بر کم کردن و به حداقل رساندن تشریفات تاکید داشت و معتقد بود زندگی ما باید طلبگی باشد و برای دیگران جنبه آموزندگی داشته باشد. ایشان شخصیتی معتمد برای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بود و از مسئولیت‌هایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برعهده‌اش قرار گرفت، مشخص می‌شود که از شایستگی بالایی برخوردار بود. زمانی که امام خمینی (ره) از پاریس به قم آمد، آیت‌الله یزدی مسئولیت دفتر ایشان را برعهده داشت. سپس نیز مسئولیت دادگاه انقلاب اسلامی را برعهده گرفت. در مجلس خبرگان رهبری، مجلس خبرگان بازنگری قانون اساسی و مجلس شورای اسلامی نیز حضور فعالی داشت. ایشان دو دوره نیز ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت که یک مسئولیت بسیار بزرگ و سنگین بود و همواره سعی می‌کرد بُعد انقلابی بودن را در همه مناصب و مسئولیت‌ها رعایت کند. آیت‌الله یزدی مناصب و مقامات را دائمی نمی‌دانست و زیر میز ریاست خودش در قوه قضائیه نوشته بود «لو کان دائما لما وصل الینا». مجاهد و زمان‌شناس شخصیت آیت‌الله یزدی مربوط به یک دوره خاص نیست. ایشان بصیر، زمان‌ شناس و آگاه به نیازهای زمان بود که این ویژگی ایشان همراه با درس، بحث، تحقیق، تدریس و تالیف در علوم دینی بود. ما باید با الگوگیری از این بزرگان بدانیم که اگر کاری به ما سپرده می‌شود نباید بگذاریم ما را از مسئولیت‌های دیگرمان دور کند. بلکه باید نیاز زمان را درک کنیم و به همه آن‌ها عمل داشته باشیم؛ مقتضیات را درک کردن و توجه به آن‌ها داشتن از ویژگی‌های بارز امام خمینی (ره) و آیت‌الله یزدی بود. اگر مسیر الگوهای خود را طی نکنیم، باخته‌ایم. همه شاخصه‌های جهاد فی سبیل الله در شخصیت ایشان وجود داشت. ایشان را می‌توان مصداق آیه شریفه «الذین قالوا ربنا الله ثم استقامو» دانست که عمر خود را وقف اسلام و انقلاب اسلامی کرد.