پیام خراسان - به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سال 1403‌، نیز به مانند سال‌های اخیر‌، سالی سخت برای صنعت نشر به شمار می‌رفت،‌ از یک سو حالا دیگر پس از چند سال مشکلات اقتصادی؛ کتاب تقریباً از سبد مصرف خانوار ایرانی بیرون رفته و از سوی دیگر قیمت مواد اولیه افزایش قابل توجهی پیدا کرده است.
در سالی که گذشت،‌ قیمت کاغذ به عنوان مهمترین ماده مصرفی صنعت نشر چندین بار دچار افزایش قیمت شد،‌ در طرف مقابل نیز نه دیگر کاغذ دولتی برای توزیع وجود داشت و نه حتی کاغذ داخلی که در سال پیش از آن بخشی از نیاز نشر را جواب داده بود،‌ چندان توزیع شد.
طولانی شدن روند انتشار کتاب به دلیل طولانی شدن روند ممیزی و صدور مجوز کتاب نیز که در 6 ماهه نخست سال به دلیل تغییر دولت و تغییر ساختارهای مدیریتی در وزارت ارشاد رخ داد، عامل دیگری بر سر راه صنعت نشر در سال 1403 بود.
در بعد دیگر ماجرا،‌ سایر حلقه‌های نشر نیز سال خوبی را سپری نکردند،‌ کتابفروشان یکی از سخت‌ترین سال‌های اخیر را به لحاظ اقتصادی سپری کردند،‌ تعطیلی کتابفروشان که آفت چند سال اخیر در ایران شده در این سال نیز ادامه داشت و چندین کتابفروشی تعطیل کرده یا تغییر کاربری دادند‌، اما مهمترین آسیب را به کتابفروشان پلتفرم‌های مجازی و نمایشگاه‌های دیجی‌کالا،‌ سی‌بوک و ... زدند،‌ به همه این‌ها فروش فوق‌العاده ناشران در سایت‌هایشان را نیز باید اضافه کرد. ماجرای حذف کتابفروشان از نمایشگاه کتاب تهران که اردیبهشت پیش رو قرار است برگزار شود،‌ نیز ضربه آخری بود که به این صنف وارد شد. باید دید دولت برای سال اینده چه برنامه‌ای برای حمایت از کتابفروشان به عنوان بیرونی‌ترین و البته حساس‌ترین حلقه زنجیره نشر دارد.
اما این گزارش تلاش دارد تا نگاهی به آمار نشر در سال 1403 بیاندازد و از منظر آماری به بررسی وضعیت نشر در سال 1403 بپردازد.
براساس آمارهای نشر،‌ در سال 1403، 108 هزار و 844 عنوان کتاب در ایران منتشر شده است که نسبت به بازه زمانی مشابه یعنی سال 1402 حدود 7 هزار عنوان در تعداد کتاب‌های منتشره با کاهش روبرو بوده‌ایم.

از میان 108 هزار و 844 عنوان کتاب منتشر شده در سال 1403، 79 هزار و 75 عنوان کتاب تالیفی و 29 هزار و 769 عنوان کتاب ترجمه بوده است.
ناشران تهرانی 74 هزار و 409 عنوان کتاب و ناشران شهرستانی 34 هزار و 435 عنوان کتاب منتشر کرده‌اند.

شمار کتابهای چاپ اول 67 عزار و 715 عنوان و شمار تجدید چاپی های 41 هزار و 129 عنوان بوده است.
شمارگان کل کتاب‌های منتشر شده در سال 1403، 99 میلیون و 200 هزار و 253 نسخه بوده است که نسبت به سال گذشته 8 هزار نسخه کمتر را نشان می‌دهد. میانگین شمارگان اما 911 نسخه به ثبت رسیده است.
ارزش ریالی کتاب‌های منتشر شده در سالی که گذشت 163 میلیارد و 121 میلیون و 308 هزار و 804 ریال و میانگین قیمت کتاب 164 هزار تومان بوده است که نسبت به سال گذشته 34 درصد افزایش را نشان می‌دهد.ارزش ریالی کتاب در سال 1403 بالغ بر 30 میلیارد ریال افزایش داشته است.

در میان رده‌های دیویی نشر در سال 1403 حوزه کتاب کودک و نوجوان پیشتاز بوده و در مجموع 20 هزار و 947 عنوان کتاب توسط ناشران این حوزه به چاپ رسیده است.
از این رقم 12 هزار و 624 عنوان تالیفی و 8 هزار و 323 عنوان ترجمه بوده است. ناشران تهرانی 15 هزار و 425 عنوان کتاب و ناشران شهرستانی 5 هزار و 522 عنوان منتشر کرده اند.
شمار کتاب‌های چاپ اول 9 هزار و 485 عنوان و تجدید چاپی‌ها 11 هزار و 462 عنوان بوده است که نسبت به سال گذشته فاصله کمتری بین این دو شاهد هستیم،‌ اما باز هم نمی‌توان گفت که وضعیت نگران‌کننده نیست.
سال گذشته شمار کتاب‌های تجدید چاپ این حوزه 4 هزار و 500 نسخه بیشتر از چاپ اولی‌ها بوده است.
براساس آمارهای نشر در سال 1403 در مجموع 30 میلیون و 468 هزار و 483 نسخه کتاب کودک و نوجوان وارد بازار نشر شده است و شمارگان کتاب در این حوزه به هزار و 455 نسخه رسیده است.
ارزش ریالی کتاب‌های منتشر شده در حوزه کودک و نوجوان 32 میلیارد و 324 میلیون و 645 هزار و 750 ریال یعنی چیزی بیش از 5 میلیارد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.

میانگین قیمت کتاب نیز در این حوزه به 106 هزار تومان افزایش یافته است.یعنی 43 درصد نسبت به سال گذشته گران‌تر شده است.
پس از حوزه کودک و نوجوان، ادبیات با 18 هزار و 735 نسخه بیشترین عناوین نشر را به خود اختصاص داده است. شمار کتاب‌های تالیفی در این حوزه 12 هزار و 552 عنوان تالیفی و 6 هزار و 183 عنوان ترجمه بوده است.
تعداد عناوین کتابهای چاپ اول 12 هزارو 58 عنوان و تجدید چاپی‌ها 6 هزار و 677 عنوان بوده است.
در حوزه ادبیات 13 میلیون و 567 هزار و 36 نسخه کتاب منتشر شده است و میانگین شمارگان به 724 نسخه رسیده است.
ارزش ریالی کتابهای منتشر شده در حوزه ادبیات 22 میلیارد و 820 میلیون و 981 هزار و 30 ریال و میانگین قیمت کتاب در این حوزه 168 هزار تومان یعنی 27 درصد بیشتر از سال قبل شده است.
در حوزه کمک درسی اما با کاهش 3 هزار عنوانی کتاب مواجه بوده‌ایم و در مجموع 12 هزار و 292 عنوان کتاب با میانگین قیمت 269 هزار تومان و شمارگان هزار و 372 نسخه منتشر شده است.
کتاب‌های «پاییز آمد،‌ خاطرات فخرالسادات موسوی همسر سردار شهید احمد یوسفی،‌ همو قاسم،‌ خون دلی که لعل شد،‌ دختری که ماه را نوشید،‌ پاستیل‌های بنفش و... جزو 10 کتاب پرشمارگان یکسال اخیر بوده‌اند.