بزرگنمايي:

پیام خراسان - اکو ایران به نقل از نیویورک‌تایمز نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده روز دوشنبه اعلام کرد که کشورش روز شنبه آینده وارد مذاکرات «مستقیم» با جمهوری اسلامی ایران خواهد شد؛ تلاشی در لحظه‌ آخر برای مهار مناقشه هسته‌ای با تهران. او هشدار داد که اگر توافقی حاصل نشود، «ایران در خطر بزرگی» قرار خواهد گرفت.
اگر این مذاکرات مستقیم واقعاً انجام شود، نخستین گفت‌وگوی رسمی رو در رو میان دو کشور از زمان خروج ترامپ از توافق هسته‌ای دوران اوباما در هفت سال پیش خواهد بود. با تحولات یک سال گذشته در منطقه، این مذاکرات در لحظه‌ای حساس برای جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی تأیید کرد که مذاکرات روز شنبه در عمان برگزار خواهد شد، اما گفت که این مذاکرات «غیرمستقیم» خواهند بود، به این معنا که واسطه‌ها میان دو طرف رفت‌وآمد خواهند کرد. او افزود: «این هم یک فرصت است و هم یک آزمون. توپ در زمین آمریکاست.»
تهران از زمان خروج ترامپ از توافق پیشین، حاضر به نشستن پای میز مذاکره مستقیم با مقامات آمریکایی نشده بود. اما پس از سخنان ترامپ در روز دوشنبه، سه مقام ایرانی گفتند که تهران احتمالاً موضع خود را تغییر دهد تا زمینه برای مذاکرات مستقیم فراهم شود.
این مقامات گفتند که اگر مذاکرات غیرمستقیم روز شنبه محترمانه و سازنده باشند، آنگاه امکان گفت‌وگوی مستقیم وجود خواهد داشت. آن‌ها خواستند نام‌شان فاش نشود، چرا که مجاز به صحبت عمومی نبودند.
با این حال، تقریباً قطعی است که جمهوری اسلامی ایران در برابر برچیدن کامل زیرساخت‌های هسته‌ای‌اش مقاومت خواهد کرد؛ زیرساختی که توان «آستانه» تولید سوخت برای بمب را در عرض چند هفته، و احتمالاً ساخت کامل یک سلاح را در عرض چند ماه، برای این کشور فراهم کرده است. اکنون برخی از مسئولان جمهوری اسلامی ایران اکنون آشکارا درباره‌ نیاز به ساخت سلاح هسته‌ای صحبت می‌کنند.
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، که روز دوشنبه در جریان سفر به ایالات متحده در کنار ترامپ نشسته بود، اصرار داشت که هرگونه توافقی باید طبق «مدل لیبی» انجام شود، یعنی ایران باید تمام زیرساخت‌های هسته‌ای‌اش را برچیند و از کشور خارج کند. اما بسیاری از تجهیزات غنی‌سازی لیبی اصلاً هیچ‌گاه از جعبه خارج نشده بودند، پیش از آن‌که در سال 2003 تحویل ایالات متحده شوند؛ در حالی که زیرساخت هسته‌ای ایران دهه‌هاست که فعال است، در سراسر کشور پراکنده است و بخش زیادی از آن در اعماق زمین مستقر شده.
نتانیاهو در جریان جلسه‌ی پرسش و پاسخ طولانی با خبرنگاران، در تضاد شدید با سفر دو ماه پیشش به واشنگتن، به طرز عجیبی ساکت بود. پس از چند جمله‌ی مقدماتی، او بیشتر نقش تماشاگر را داشت، در حالی که ترامپ علیه کشورهای اروپایی که به گفته‌ او «به آمریکا خیانت کرده‌اند» سخن گفت و تهدید کرد در صورتی که چین تا روز سه‌شنبه تهدید خود به اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه را پس نگیرد، با تعرفه‌های شدیدتری روبه‌رو خواهد شد. ترامپ همچنین با اظهارات متناقض خود، این ابهام را ایجاد کرد که آیا ساختار تعرفه‌ای‌اش صرفاً اهرمی برای مذاکره است یا منبع درآمد دائمی برای آمریکا.
نتانیاهو دفتر ریاست‌جمهوری را بدون گرفتن تعهدی عمومی از ترامپ درباره‌ی حذف تعرفه 17 درصدی بر اسرائیل ترک کرد، تعرفه‌ای که بر یکی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا اعمال شده است. گرفتن این تعهد، یکی از اهداف اصلی سفر او، در کنار دریافت تسلیحات بیشتر برای جنگ در غزه و اقدامات نظامی اسرائیل در کرانه باختری بود. اگر دو رهبر درباره‌ گزینه‌های نظامی مشترک اسرائیل و آمریکا علیه سایت‌های هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده باشند، نشانه‌ای از آن در اظهارات علنی‌شان دیده نشد.
نزدیک‌ترین جمله‌ی ترامپ به این موضوع چنین بود: «فکر می‌کنم همه توافق دارند که رسیدن به یک توافق، بهتر از انجام گزینه‌ آشکار است. و گزینه‌ آشکار چیزی نیست که من بخواهم درگیرش شوم، یا صادقانه بگویم اسرائیل بخواهد.»
نتانیاهو باز هم ساکت ماند، در حالی که ترامپ، پرحرف و مسلط، عملاً مجالی برای سخن گفتن به او نداد.
ترامپ افزود: «پس، ما خواهیم دید آیا می‌توانیم از آن پرهیز کنیم یا نه. اما اوضاع دارد خیلی خطرناک می‌شود و امیدواریم این مذاکرات موفقیت‌آمیز باشند.»
ترامپ تا حدی دارد مشکلی را که خودش به‌وجود آورده حل می‌کند. توافق هسته‌ای 2015 باعث شد ایران 97 درصد از اورانیوم غنی‌شده‌اش را از کشور خارج کند و تنها مقدار کمی اورانیوم و تجهیزات تولید سوخت هسته‌ای را نگه دارد. باراک اوباما و مشاورانش در آن زمان گفتند این بهترین توافق ممکن بود. اما این توافق به جمهوری اسلامی ایران اجازه داد تا دانش و تجهیزات لازم برای بازسازی را حفظ کند. پس از خروج ترامپ از توافق، ایران به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اکنون آن‌قدر سوخت دارد که می‌تواند در مدت زمان نسبتاً کوتاهی، بیش از شش سلاح هسته‌ای تولید کند.
مدت زمانی که این فرایند طول می‌کشد محل اختلاف است. ترامپ احتمالاً از آخرین یافته‌ها که در پایان دولت بایدن به دست آمده، مطلع شده و همین موضوع به مذاکرات فوریت بیشتری بخشیده است. مقامات دولت آمریکا می‌گویند حاضر به مذاکرات طولانی‌مدت با تهران نیستند.
اعلام غیرمنتظره‌ی ترامپ درباره‌ آنچه او یک «ملاقات در بالاترین سطح» خواند، فضای رسانه‌ای ایران را منفجر کرد. برخی ایرانی‌ها با شور و اشتیاق واکنش نشان دادند و در شبکه‌های اجتماعی نوشتند که امیدوارند این مذاکرات، مشکلات اقتصادی‌شان را حل کرده و تهدید جنگ را که در ماه‌های اخیر بسیار جدی شده، از بین ببرد.
مهدی رحمتی، تحلیل‌گر محافظه‌کار نزدیک به دولت، در گفت‌وگوی تلفنی از تهران گفت: «از دید ما، اظهارات ترامپ درباره‌ مذاکرات، پیامی روشن و قوی هم به اسرائیل و هم به ایران بود. او ترمز برنامه‌ حمله‌ نظامی اسرائیل را کشیده و همزمان، به‌روشنی پیام مثبتی به جمهوری اسلامی ایران فرستاده که دیپلماسی را ترجیح می‌دهد و می‌خواهد مشکلات‌ را حل کند.»
سخنگوی وزارت خارجه، اسماعیل باقری، نیز پیش‌تر در روز دوشنبه به رسانه‌های داخلی گفت: «پیشنهاد ایران برای مذاکرات غیرمستقیم، با توجه به سابقه‌ این موضوع و روندهای مذاکرات هسته‌ای در دهه‌ی گذشته، پیشنهادی سخاوتمندانه و هوشمندانه بود. ما بر آنچه خودمان ارائه می‌کنیم تمرکز داریم.»
به گفته‌ دو دیپلمات ارشد ایرانی و سید حسین موسویان، دیپلمات پیشین ایرانی و عضو تیم مذاکرات هسته‌ای 2015، قرار است عباس عراقچی و استیون ویتکاف، نماینده‌ ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، مذاکرات روز شنبه را هدایت کنند.
حضورجمهوری اسلامی ایران در پای میز مذاکره، به‌خودی‌خود نشان از وضعیت دفاعی تا حدودی تضعیف‌شده‌ آن دارد.اما کارشناسان هسته‌ای می‌گویند این احتمال کاملاً وجود دارد که سقف امتیازاتی که ایران بتواند بدهد، حتی نزدیک به خواسته‌ اصلی مشاور امنیت ملی ترامپ، مایکل والتز، نباشد: یعنی برچیدن کامل زیرساخت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران.این خواسته شامل تعطیلی کامل سایت غنی‌سازی نطنز است، جایی که آمریکا و اسرائیل 15 سال پیش با ویروس سایبری استاکس‌نت به آن حمله کردند و اسرائیل از آن زمان چندین بار در آن خرابکاری ایجاد کرده است. همچنین شامل نابودی سایت فردو است، که در اعماق یک کوه و در داخل یک پایگاه نظامی قرار دارد و نیز شامل تخریب مجموعه‌ای از دیگر تاسیسات در سراسر کشور، زیر نظارت ناظران بین‌المللی خواهد بود.
اگر ترامپ نتواند به این سطح از برچیدن برنامه هسته‌ای دست پیدا کند، باید با این پرسش روبه‌رو شود که آیا واقعاً دستاوردی بیش از آنچه دولت اوباما به آن رسید، داشته یا نه. ترامپ، توافق اوباما را «فاجعه» و «مایه‌ شرمساری» توصیف کرده بود و گفته بود که این توافق تا سال 2030 تمام محدودیت‌ها بر برنامه‌ هسته‌ای ایران را لغو می‌کرد. اکنون، چالش او به‌گفته‌ کارشناسان، این است که بتواند بیش از اوباما به‌دست آورد.