بزرگنمايي:

پیام خراسان - به گزارش صد آنلاین، امروزه، نقش تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم در حفظ سلامتی بر همگان آشکار است. با این حال، یکی از جنبه‌های حیاتی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، تاثیر کمبود پروبیوتیک بر سلامت روده است. روده فراتر از یک عضو گوارشی عمل می‌کند؛ این اندام برای جذب مواد مغذی طراحی شده است و علاوه بر آن، با تولید هورمون‌ها و برخورداری از اتصالات عصبی گسترده، در حفظ سلامت بدن نقش حیاتی دارد.
توجه به سلامت روده، یکی از الزامات داشتن زندگی سالم و پرانرژی است. در این مقاله به نقش میکروارگانیسم‌های مفیدی به نام پروبیوتیک‌ها، در حفظ سلامت دستگاه گوارش و پیشگیری از بیماری‌ها می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.
نقش عملکرد صحیح روده در سلامتی سیستم عصبی روده از 200 تا 600 میلیون نورون (سلول عصبی) تشکیل شده است که تقریباً با تعداد نورون‌های موجود در نخاع برابری می‌کند؛ پس بی‌راه نیست که از این عضو به عنوان مغز دوم بدن یاد می‌شود.
حفظ تعادل میکروبی در روده، از مشکلات گوارشی ناشی از کمبود پروبیوتیک جلوگیری می‌کند، عملکرد قلب و عروق را بهبود می‌بخشد و حتی بر سلامت روان تأثیرگذار است. اختلال در این تعادل، می‌تواند منجر به بروز طیف وسیعی از مشکلات شود. خواب، استرس و عدم تعادل در باکتری های دستگاه گوارش؛ مثلث سرطان، از مواردی هستند که با حفظ تعادل میکروبی روده بی‌ارتباط نیستند.
از مشکلات گوارشی مانند نفخ و یبوست گرفته تا بیماری‌های جدی‌تری همچون التهاب روده، همگی می‌توانند تحت تأثیر وضعیت روده قرار بگیرند. اختلال در خواب و استرس مزمن نیز می‌تواند تعادل باکتری‌های مفید روده را بر هم بزند و در نهایت سلامت کلی بدن را مختل کند. اینجا است که ارتباط پروبیوتیک و سلامت روده برجسته می‌شود.
نقش پروبیوتیک در سلامت گوارش پروبیوتیک‌ ها و دستگاه گوارش با هم بی‌ربط نیستند، چرا که آن‌ها به‌طور کلی نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه گوارش بر عهده دارند. این میکروارگانیسم‌ها با تقویت جمعیت باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر، به حفظ تعادل میکروبیوم روده کمک می‌کنند که این تعادل، برای هضم بهینه غذا و جذب مواد مغذی ضروری است.
به‌طور کلی، پروبیوتیک‌ها با ایجاد یک محیط میکروبی سالم، باعث کاهش التهاب روده می‌شوند و عملکرد صحیح دستگاه گوارش را تسهیل می‌کنند. مصرف منظم پروبیوتیک‌ها می‌تواند به پیشگیری و بهبود بسیاری از مشکلات گوارشی و همچنین بهبود هضم غذا کمک کند.
در مقابل ارتباط کمبود پروبیوتیک و مشکلات گوارشی به این صورت است که می‌تواند باعث به‌هم خوردن تعادل میکروبیوم روده و مشکلات گوارشی از جمله اسهال یا یبوست شود. در ادامه مزایای پروبیوتیک برای دستگاه گوارش را به‌صورت موردی بررسی می‌کنیم: 
1. تسکین علائم یبوست مصرف پروبیوتیک برای یبوست​ به‌شدت توصیه می‌شود. پروبیوتیک‌ها با کاهش pH روده بزرگ، می‌توانند به حرکت لوله گوارش کمک کنند و یبوست را تسکین دهند. برخی از سویه‌های پروبیوتیکی مانند B. Lactis و L. Casei در کاهش اسهال و یبوست ناشی از کمبود پروبیوتیک مؤثر هستند.
2. درمان اسهال پروبیوتیک‌ ها و تعادل میکروب‌ های روده با یکدیگر ارتباط مستقیمی دارند. آن‌ها به‌ویژه در تسکین اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و عفونت‌های Clostridium difficile مفید هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها با از بین بردن باکتری‌های مفید روده، تعادل میکروبیوم را برهم می‌زنند و منجر به اسهال می‌شوند. پروبیوتیک‌ها با بازگرداندن باکتری‌های مفید، این تعادل را دوباره برقرار می‌کنند. از این رو پروبیوتیک برای اسهال نیز توصیه می‌شود.
3. کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) فواید پروبیوتیک برای سندروم روده تحریک پذیر IBS شامل کاهش علائمی چون درد شکمی، نفخ و تغییرات در حرکات روده است. پروبیوتیک‌ها با بهبود تعادل باکتری‌های روده، التهابات و تحریکات روده‌ای را کاهش می‌دهند. از این رو، به‌طور عامیانه گفته می‌شود مصرف پروبیوتیک و درد شکم با هم ارتباط دارند.
4. درمان بیماری‌های التهابی روده (IBD) نقش پروبیوتیک‌ها در بیماری‌ های التهابی روده و عفونت روده به این صورت است که می‌توانند التهاب در دستگاه گوارش را کاهش دهند و به درمان بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو کمک کنند. آن‌ها همچنین با تحریک تولید مواد ضدالتهابی و تقویت سد روده‌ای، به حفظ سلامت بافت‌های روده کمک می‌کنند.
5. تسکین علائم رفلاکس معده به مری شواهدی درباره ارتباط پروبیوتیک و سوزش سر دل وجود دارد که نشان می‌دهد پروبیوتیک‌ها ممکن است برخی از علائم بیماری رفلاکس معده به مری را تسکین دهند؛ اما مشخصاً آن‌ها جایگزین درمان‌های معمولی نیستند.
6. کاهش نفخ شکم و گاز روده مصرف پروبیوتیک برای نفخ شکم​ نیز مفید است. چرا که آن‌ها با بهبود هضم و کاهش تولید گاز در روده، می‌توانند به کاهش نفخ و گاز روده کمک کنند. به این ترتیب نقش پروبیوتیک‌ها در مشکلات هضم غذا نیز قابل توجه است.
7. کاهش واکنش آلرژیک ناشی از حساسیت غذایی پروبیوتیک‌ها با تنظیم سیستم ایمنی و بهبود عملکرد روده، می‌توانند در کاهش واکنش‌های آلرژیک به غذاها مؤثر باشند.
8. پیشگیری و درمان عفونت‌های دستگاه گوارش پروبیوتیک‌ها با افزایش تعداد میکروب‌های مفید روده، شرایط را برای رشد میکروب‌های مضر و بیماری‌زا نامطلوب می‌کنند و می‌توانند به پیشگیری و درمان عفونت‌های روده کمک کنند.
9. کمک به درمان بیماری‌های کبدی و زردی روده و کبد از طریق محور روده-کبد با هم در ارتباط هستند. عدم تعادل در میکروبیوتای روده (دیسبیوز) می‌تواند به التهاب کبد و پیشرفت بیماری کمک کند. پروبیوتیک‌ها با تعدیل میکروبیوتای روده به‌عنوان یک استراتژی کمک درمانی برای شرایط مختلف کبد مؤثر هستند.
10. کاهش التهاب معده التهاب معده که با نام گاستریت هم شناخته می‌شود، ممکن است ناراحتی زیادی به‌همراه داشته باشد. پروبیوتیک برای معده​ و التهاب آن نقش درمانی ندارد، اما می‌توانند از طریق مکانیسم های مختلف در مدیریت و کاهش التهاب معده نقش داشته باشند.
11. بهبود هضم غذا پروبیوتیک‌ها آنزیم‌هایی تولید می‌کنند که به تجزیه کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها کمک می‌کنند و فرایند هضم را آسان‌تر می‌سازند. اگر در هضم برخی غذاها دچار مشکل هستید، می‌توانید از فواید مصرف پروبیوتیک ها‌ بهره بگیرید.
منابع پروبیوتیک؛ از مواد غذایی تا مکمل‌ها پروبیوتیک‌ها را می‌توان از دو راه اصلی تأمین کرد؛ از طریق مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک و مکمل‌های پروبیوتیک. در این بخش، به بررسی لیست غذاها و منابع طبیعی پروبیوتیک ها و مکمل‌های پروبیوتیکی می‌پردازیم. همچنین مزایا و معایب هر یک را بررسی خواهیم کرد:
1. منابع غذایی پروبیوتیک ماست: ماست، به‌ویژه ماست‌های حاوی باکتری‌های فعال و زنده، منبعی غنی از پروبیوتیک‌ های مفید برای مشکلات گوارشی به‌شمار می‌رود. این محصول لبنی تخمیر شده، علاوه بر تأمین پروبیوتیک‌ها، به تقویت استخوان‌ها و بهبود مشکلات گوارشی نیز کمک می‌کند. کفیر: کفیر به‌عنوان یک محصول لبنی تخمیر شده شباهت زیادی به ماست دارد، اما حاوی طیف گسترده‌تری از باکتری‌ها و مخمرها است. به همین دلیل، کفیر می‌تواند به‌عنوان یک منبع پروبیوتیک قوی‌تر در نظر گرفته شود. کلم ترش: کلم ترش، محصولی است که از تخمیر کلم سفید به دست می‌آید. این فرآیند تخمیر، باعث تولید باکتری‌های اسید لاکتیک می‌شود که برای سلامت روده بسیار مفید هستند. سایر منابع غذایی: زیتون سبز، خیارشور، برخی از انواع پنیر (مانند گودا و چدار) و نان خمیر ترش نیز می‌توانند به عنوان منابع پروبیوتیک درنظر گرفته شوند. 2. پری‌بیوتیک‌ها سوخت مورد نیاز برای پروبیوتیک‌ها، پری‌بیوتیک‌ها هستند. آن‌ها نوعی فیبر غیرقابل هضم محسوب می‌شوند که به‌عنوان غذا برای پروبیوتیک‌ها عمل می‌کنند. مصرف پری‌بیوتیک‌ها باعث افزایش رشد و فعالیت پروبیوتیک‌ها در روده می‌شود. منابع خوب پری‌بیوتیک‌ها شامل موز، سیب، سیر، پیاز، تره فرنگی، غلات سبوس‌دار و حبوبات هستند.
3. مکمل‌های پروبیوتیک مکمل های پروبیوتیکی با داشتن ترکیبی از سویه‌های گوناگون باکتری‌های مفید، به‌عنوان روشی سریع و آسان برای افزایش دریافت پروبیوتیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این محصولات با طیف فرمولاسیون متنوع، به شکل کپسول (رایج‌ترین نوع، با قابلیت محافظت از باکتری‌ها در برابر اسید معده)، قرص (گاهی با پوشش مقاوم به اسید)، پودر (مناسب برای مخلوط کردن با نوشیدنی‌ها) و مایع (به‌ویژه برای کودکان و نوزادان) در دسترس هستند.
نحوه مصرف پروبیوتیک‌ها برای کسب بهترین نتایج، آگاهی از بهترین زمان و طریقه مصرف پروبیوتیک ها ضروری است. عواملی مانند زمان و دوز مصرف، می‌توانند به‌طور قابل توجهی بر اثربخشی این مکمل‌ها تأثیر بگذارند. در ادامه هر یک از این عوامل را به طور جداگانه بررسی می‌کنیم:
1. زمان مصرف زمان مصرف پروبیوتیک می‌تواند بر میزان زنده ماندن باکتری‌ها از حرکت اسید معده برای رسیدن به روده تأثیر بگذارد. برخی از پروبیوتیک‌ها به گونه‌ای طراحی شده اند که با معده خالی مصرف شوند، در حالی که برخی دیگر در صورت مصرف با غذا مؤثرتر هستند. مصرف این مکمل‌ها با معده پر و خالی، ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
معده خالی: مصرف پروبیوتیک‌ها حدود 30 دقیقه پیش از غذا یا 2 تا 3 ساعت پس از آن، در برخی فرمولاسیون‌ها می‌تواند ایده‌آل باشد. با غذا: برای برخی از پروبیوتیک‌ها، شرکت سازنده توصیه می‌کند که بهتر است همراه با غذا مصرف شوند. 2. دوز مصرف با دوز توصیه شده روی برچسب محصول شروع کنید و در صورت نیاز به ادامه مصرف، آن را طبق دستور پزشک یا داروساز افزایش دهید. با رعایت این دستورالعمل‌ها، می‌توانید مصرف پروبیوتیک‌ها را به شکلی مؤثر بهینه کنید و از تمام ظرفیت این میکروارگانیسم‌های مفید برای ارتقای سلامت روده و بهبود کلی وضعیت زیستی خود بهره‌مند شوید.
نکات مهم در مصرف پروبیوتیک‌ها برای استفاده ایمن و مؤثر از پروبیوتیک‌ها، داشتن آگاهی نسبت به نکات کلیدی و هشدارهای احتمالی اهمیت زیادی دارد. در ادامه، به مهم‌ترین نکات و هشدارهایی که هنگام مصرف پروبیوتیک‌ها باید در نظر گرفته شوند، می‌پردازیم:
1. شرایط منع مصرف پروبیوتیک‌ها به‌طور کلی برای اکثر افراد بی‌خطر درنظر گرفته می‌شوند. با این حال، در برخی شرایط خاص لازم است در مصرف پروبیوتیک‌ها احتیاط شود یا حتی به‌طور کامل از مصرف آن‌ها پرهیز کنید؛ از جمله:
افراد دارای نقص ایمنی (مانند ایدز) افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند افراد مبتلا به سرطان و بیماران شیمی درمانی مبتلایان به آلرژی و حساسیت 2. سویه‌ها و تناسب با نیازهای بدن سویه های مختلف پروبیوتیک دارای مزایای متفاوتی هستند. برای این منظور، ابتدا اهداف خود را مشخص کنید و تعیین کنید که کدام مشکلات گوارشی یا سلامتی خاص در شما است که نیاز به رسیدگی دارند.
به‌طور مثال اگر به دنبال حمایت کلی از سلامت روده هستید، یک پروبیوتیک چند سویه با گونه های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم می تواند مفید باشد. برای تحلیل و درک بهتر این موضوع، نکات زیر را درنظر بگیرید:
ویژگی سویه: در مورد سویه های خاص موجود در مکمل پروبیوتیکی که در نظر دارید، تحقیق کنید تا مطمئن شوید با نیازهای شما مطابقت دارند. چند سویه در مقابل تک سویه: در نظر بگیرید پروبیوتیک چند سویه برای شما مناسب تر است یا تک سویه. پروبیوتیک های چند سویه می توانند طیف وسیع‌تری از مزایای را ارائه دهند، در حالی که پروبیوتیک های تک سویه ممکن است هدفمندتر باشند. تعداد CFU: نرخ CFU (واحدهای تشکیل دهنده کلونی) تعداد باکتری‌های زنده در هر دوز را نشان می‌دهد. به دنبال محصولاتی با CFU ده تا بیست میلیون باشید. نگهداری مناسب: برای زنده نگه داشتن پروبیوتیک‌ها، لازم است نکات زیر را درنظر داشته باشید: برخی از پروبیوتیک ها برای حفظ ماندگاری خود به یخچال نیاز دارند. برچسب محصول را برای دستورالعمل های ذخیره‌سازی بررسی کنید. پروبیوتیک‌ها را در قفسه در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید و گرما نگهداری کنید. همیشه تاریخ انقضای محصول را بررسی کنید و محصولات منقضی شده را دور بریزید. 3. ترکیب با رژیم غذایی مناسب پری بیوتیک‌ها: غذاهای غنی از پری‌بیوتیک را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا باکتری‌های مفید روده خود را تغذیه کنید. برخی از این منابع شامل سیر، پیاز، مارچوبه، موز و جو دوسر هستند. رژیم غذایی متعادل: یک رژیم غذایی متعادل غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی از میکروبیوم روده سالم پشتیبانی می‌کند. محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری‌شده: مصرف غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین و الکل بیش‌ازحد را که می‌توانند میکروبیوتای روده را مختل کنند، به حداقل برسانید. 4. دوز مصرف با دوز کمتر شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید تا از ناراحتی های گوارشی (مانند گاز، نفخ) جلوگیری کنید. ممکن است چندین هفته یا حتی ماه‌ها طول بکشد تا به طور کامل از مزایای پروبیوتیک‌ها بهره‌مند شوید. صبور باشید و به مصرف منظم پروبیوتیک خود ادامه دهید. در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی (مانند گاز و نفخ)، دوز مکمل پروبیوتیک را کاهش دهید یا مصرف آن را قطع کنید. اگر برای یک بیماری خاص از پروبیوتیک استفاده می‌کنید، در این زمینه حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. سخن پایانی پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که با بهبود میکروبیوتای روده به سلامت بدن کمک می‌کنند. این میکروارگانیسم‌ها، عمدتاً شامل باکتری‌ها یا مخمرها هستند و علاوه بر تقویت عملکرد سد روده، با عوامل بیماری‌زا مبارزه می‌کنند. مصرف پروبیوتیک‌ها در شرایطی مانند اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک و سندرم روده تحریک‌پذیر مؤثر است./ عصر ایران