بزرگنمايي:

پیام خراسان - به گزارش خبرنگار مهر، «تصمیم گرفته شد که کتاب‌فروشی‌ها در نمایشگاه حضور نداشته باشند» همین 10 کلمه حکم ریختن آب پاکی بر دستان گروهی از فعالان نشر است که از زبان ابراهیم حیدری، مدیر عامل خانه کتاب، مطرح شده است. ماجرا از این قرار است که در دوران دولت شهید رئیسی با تدبیری سعی شد، در بخش مجازی نمایشگاه کتاب که بن‌ها نیز در آن بخش قابل استفاده‌اند کتابفروشان نیز حضور داشته باشند و بتوانند به فروش آثار خود بپردازند.
اما با آغاز به کار ستاد نمایشگاه کتاب سی و ششم، حیدری، قائم مقام نمایشگاه در خبری از کنار گذاشته شدن کتابفروشان خبر داد. حذف کتابفروشان در شرایطی صورت گرفته که سال قبل بنا به اعلام خانه کتاب 592 میلیارد تومان مجموع فروش نمایشگاه کتاب در دو بخش حضوری و مجازی بوده است. که از این رقم، 232 میلیارد تومان در بخش مجازی بوده است که حدود 39 درصد از کل فروش نمایشگاه را شامل می‌شده است. که در این بخش علاوه بر ناشران، کتابفروشان هم حضور داشتند و موجودی کتابفروشی‌های خود را در دسترسی کاربران بخش مجازی نمایشگاه قرار دادند. این در حالی است که حیدری در بخش دیگری از سخنانی که با اعلام خبر کنار گذاشته شدن کتابفروشان از سی و ششمین دوره نمایشگاه همراه بود، گفته است: «تصمیم بر آن شد تا در امتداد نمایشگاه امسال از روز 28 اردیبهشت به مدت پنج روز، امکان فروش به صورت جداگانه فقط برای کتابفروشان مهیا شود و ضمن اختصاص یارانه‌ای جداگانه تا 10 میلیارد تومان برای آن‌ها» از این گروه نیز به این شکل حمایت شود. اما بر همین جملات چند نکته می‌شود افزود. اول اینکه وقتی نمایشگاه با تبلیغات پر سر و صدای بسیار برگزار می‌شود و موعد اصلی آن هم از پیش معلوم شده، دور از انتظار است که بعد از این بازه کسی خریدی انجام دهد، مگر کسانی که اخبار را درست دنبال کرده باشند و از این ماجرا با خبر باشند که می‌توانند بن‌هایی که در دست دارند را در پنج روز بعدی استفاده کنند که بعید می‌نماید چنین اتفاقی صورت بگیرد. نکته بعدی اینکه 10 میلیارد تومان وعده داده شده از سوی مدیرعامل خانه کتاب بیشتر شبیه به یک شوخی است و خواننده را یاد آبنبات دادن دست بچه می‌اندازد که بخواهند سر او را گرم کنند و اصطلاحاً گولش بزنند. زیر با منطق قیمت کتب در سال گذشته هم اگر بخواهیم به این عدد نگاه کنیم این عدد هیچ است. زیرا بخش مجازی در سال قبل باز طبق اعلام خانه کتاب، 384 هزار 551 نسخه از مجموع یک میلیون و 362 هزار و 439 نسخه کتاب به فروش رفته در بخش مجازی، توسط کتابفروشی‌ها به فروش رفته بود. که با یک ضرب و تقسیم ساده رقمی کمی بیش از 65 میلیارد تومان به دست می‌آید. حالا با این عدد که مربوط به سال قبل است متوجه می‌شویم، 10 میلیارد تومان رقمی نیست که بشود به آن خوشبین بود و به آن دل بست.
ابراهیم حیدری در خبری که آمده از «ذی‌نفعان اصلی صنعت نشر» اسم برده است و به نظر می‌رسد که منظورش از «ذی‌نفعان اصلی» ناشران است ولی نباید فراموش کرد که در زنجیره نشر شاید ناشر به عنوان تولیدکننده، بازیگر مهمی محسوب شود ولی بدون حضور مؤلفان و مترجمان و کتابفروشان و پخش‌کنندگان، آن‌ها یک بنگاه اقتصادی ورشکسته‌اند و با اصلی و فرعی کردن چیزی تغییر نمی‌کند بلکه نشان می‌دهد سمبه ناشران برای حذف کتابفروشان از نمایشگاه کتاب پرزوتر بوده و توانسته‌اند یکی از بخش‌های مهم صنعت را کنار بزنند. آن هم در شرایط اقتصادی کنونی که بهتر است همه به هم کنند و به تقویت یکدیگر دست بزنند، آن‌ها نتوانستند از درصدی که به حساب کتابفروشان روانه می‌شد چشم بپوشند و با فشار به دولت آن‌ها را از گردونه حذف کردند. در صورتی که کتابفروشان به عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران در عرصه نشر نقش کلیدی در رساندن آثار تولید شده به دست مخاطبان دارند و حذف آن‌ها، در درازمدت زمینه از بین رفتن اقتصاد نانشران را فراهم می‌کند ولی ناشران با چشم داشتن به درصدی که کتابفروشان از بزرگترین رویداد فرهنگی کشور داشتند زمینه کنار گذاشتن آن‌ها را فراهم کردند. در صورتی که چه خوب بود در این رویداد بزرگ صنعت نشر که سالانه برگزار می‌شود به نقش کتابفروشان هم در آن توجه می‌شد و آن‌ها را از صحنه کنار نمی‌گذاشتند.
حیدری در بخش دیگری از سخنانش گفت: «با توجه به اینکه حمایت از حلقه‌های مختلف نشر از جمله وظایف معاونت امور فرهنگی است در طول سال‌های گذشته تلاش شده است به اشکال مختلف در دولت‌های گذشته از صنوف مختلف نشر حمایت شود، یکی از این حلقه‌ها کتاب‌فروشی‌ها است که نقش به‌سزایی در ترویج کتاب‌خوانی، رونق اقتصاد نشر دارد و به همین دلیل معاونت امور فرهنگی در قالب‌های مختلف مانند طرح‌های فصلی، بازار کتاب، حضور در نمایشگاه کتاب از این صنف حمایت می‌کند. اما یکی از اقداماتی که در دو سال اخیر در حمایت از این صنف اتفاق افتاده حضور کتاب‌فروشی‌ها در بخش نمایشگاه مجازی است که این حضور با اعتراض ناشران سراسر کشور مواجه شد و هم در شکل اجرای نمایشگاه مشکلاتی را به وجود آورده است که باعث اختلاف دیدگاه‌های متعدد در این موضوع شد.» همانطور که می‌بینیم کتابفروشان به اذعان مدیران این حوزه نیز نقش مهمی دارند ولی معلوم نیست با چه انگیزه‌ای و فقط با فشار ناشران کتابفروشی‌ها از عرصه کنار گذاشته شدند. حتی در این سخنان، حرف از اعتراض ناشران سراسر کشور است که در اصل آن باید تشکیک کرد ولی نباید فراموش کرد که دولت تأمین‌کننده رضایت گروه محدودی نیست بلکه باید همه ذی‌نفعان را ببیند و به اعتراض گروهی که با یارانه‌ها کاغذ و… نیز حمایت می‌شوند، توجهی نکند. اگر بنا باشد هر گروهی اعتراض کرد دولت برای تأمین رضایت آن‌ها گروه دیگر را محروم کند، زمینه تبعیض و از بین رفتن ساز و کار منطقی را فراهم می‌کند.
وقتی رویدادی مثل نمایشگاه کتاب با کارکرد فروشگاهی هر ساله برگزار می‌شود و کسی برای اصلاح ساختار آن اقدام نمی‌کند پس نباید توقع داشت در این فروشگاه بزرگ فقط ناشران کتاب‌هایشان را مستقیم بفروشند و باقی بازیگران نظاره‌گر باشند. این در حالی است که اگر کتابفروشان بخواهند به این رویه که رانت را دولت در بخشی از صنف توزیع می‌کند، اعتراض کنند کاری از دست دولت برنمی‌آید و می‌توانند زمینه آسیب دیدن چرخه نشر را فراهم کند.
کد خبر 6446896