چاپ

پیام خراسان - به گزارش ؛ نام محله «چهنو» نشان از وجود چاهی تازه‌کنده‌شده در گذشته آن می‌دهد؛ چاهی که به احتمال بسیار پیش از لوله‌کشی آب مشهد، محل تأمین آب شرب مصرفی ساکنان این قسمت شهر بوده است. البته کوچه چهنو‌4 که این روز‌ها تابلوی «مهراندیش» بر دیوار آن نصب است، روایت دیگری هم دارد. این مسیر فرعی که اکنون به زائرپذیر‌های کوچک و بزرگ اختصاص دارد و در تصرف زائران است، روزگاری محل سکونت دراویش بوده و به‌همین‌دلیل هم در نزد قدیمی‌تر‌های مشهد به این نام معروف بوده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
در کوچه‌گردی این شماره، گشتی در تاریخ این محدوده می‌زنیم و از نام‌ها و نامداران آن می‌گوییم.
«مهرافروز»، «مهرآیین»، «مهراندیش» فرعی چهنوی 4، با بیش از 150‌سال قدمت یکی از کوچه‌های کهن منشعب از کوچه چهنو است. این کوچه در عمر نسبتا طولانی خود با اسامی مختلفی در اسناد رسمی شهر شناخته شده است و مردم نیز برای معرفی آن از اسامی گوناگونی استفاده کرده‌اند و می‌کنند. «کوچه درویش‌ها» قدیمی‌ترین اسم شناخته‌شده مورد‌استفاده برای معرفی این کوچه در اسناد رسمی است. این نام در سال‌های انتهایی دوران حکومت قاجار‌ها و سه دهه نخست قرن 14 خورشیدی برای معرفی این کوچه مورد‌استفاده قرار می‌گرفته است. عنوان ذکر‌شده که دلالت بر سکونت تعداد شایان‌ملاحظه‌ای از دراویش در این کوچه دارد در برخی از اسناد آن دوران به‌صورت «درویشان» نیز ثبت شده است.
دیگر نامی که برای این کوچه در اسناد -از جمله نقشه سال‌1375‌خورشیدی- ذکر شده «عارف» است که البته هیچ دلیل مشخصی برای این نام‌گذاری ذکر نشده است و تنها می‌توان گفت شاید این کلمه از نظر تهیه‌کنندگان نقشه و مسئولان وقت شهر، امروزی‌شده کلمه درویش باشد.
از سوی دیگر هم اکنون، بر تابلوی ورودی این کوچه از سمت کوچه چهنو، سه عنوان مختلف ثبت شده است. در بخشی از این تابلو با خط درشت کلمه «مهراندیش» ثبت شده که نامی هم‌راستا با اسامی سایر فرعی‌های مهم چهنو، چون «مهرافروز» و «مهرآیین» است. سرانجام اینکه وجود مسجدی قدیمی به نام مسجد‌حسینی باعث شده است این کوچه در بین کسبه چهنو به نام کوچه «مسجد حسینی» مشهور شود.

پیام خراسان

رفتن دراویش از کوچه «مهراندیش» کوچه مهراندیش در نیمه نخست قرن 14 خورشیدی، تغییرات ملموسی به خود دیده که افزایش فرعی‌های کوچه یکی از این موارد است. بن‌بست بودن همه این فرعی‌های جدید مانند فرعی‌های باقی‌مانده از دوران قاجار در بدنه کوچه خبر از افزایش تقسیم قطعات بزرگ کوچه به قطعات کوچک‌تر و در نتیجه افزایش تعداد ساکنان کوچه می‌دهد.
یکی دیگر از تغییرات مهم کوچه در این دوران که ناشی از بزرگ شدن شهر است، خارج شدن مسیر از بن‌بست به‌دلیل اتصال به باروی شهر با ایجاد کوچه مسجد رانندگان یا امام‌رضا (ع) 9 کنونی و در ادامه خیابان دانش است. به این شکل، کوچه مهراندیش به مسیر ارتباطی دو کوچه دانش و چهنو تبدیل شد و نقش تسهیل‌کننده رفت‌و‌آمد‌های درون‌شهری را بر عهده گرفت.
ایجاد مسجد حسینی را هم می‌توان دیگر تغییر عمده کوچه در این دوران ذکر کرد. تأسیس این مسجد که یگانه پایگاه مذهبی کوچه محسوب می‌شود، نه‌تن‌ها باعث همدلی بیشتر ساکنان کوچه شد، بلکه بازگو‌کننده تغییر وضعیت فکری ساکنان تغییر و خروج آن از مسیر تحت‌تسلط دراویش به کوچه‌ای با حضور افراد با نگرش‌های دینی همسان بود.