چاپ

پیام خراسان - محققان بر روی صخره‌هایی واقع در منطقه «سرانیای دی لا لیندوسا» آمازون در کلمبیا طرح‌های هنری متنوع و خیره‌کننده‌ای یافته‌اند که می‌گویند مربوط به باورهای ماورائی مردم بومی آمازون در هزاران سال پیش است.

در حالی که ناآرامی‌های سیاسی و مشکلات جغرافیایی برای ده‌ها سال دسترسی به این مناطق را دشوار کرده بود، سرانجام پژوهشگران کلمبیایی و بریتانیایی به کمک بزرگان قبایل بومی و متخصصان آئینی موفق شدند ده‌ها هزار نقش هنری را در شش سایت مستند کنند.
جیمی همپسون، باستان‌شناس در دانشگاه اکستر بریتانیا، در این خصوص می‌گوید: «من در تمام قاره‌ها با هنر صخره‌ای و گروه‌های بومی کار کرده‌ام اما هرگز این شانس را نداشته‌ام که به این شکلی که اینجا تجربه می‌کنم، شاهد روایت دست اول اعتقادات بومیان از طرح‌های هنری باشم.»
صخره‌نگاره‌هایی که با رنگ اُخرایی یا گل ماشی ثبت شده‌اند و برخی از آن‌ها بیش از 11 هزارسال قدمت دارند، صدها نقش انسانی به همراه مجموعه‌ای از گونه‌های مختلف حیوانات، گیاهان و اشکال هندسی را به نمایش می‌گذارند.
بزرگان بومی و متخصصان آئینی توضیح دادند که این نقاشی‌ها فقط ثبت مشاهدات هنرمندان از محیط اطرافشان نبوده، بلکه آن‌ها شامل روایت‌هایی از ارتباطات آئینی با قلمروهای ماورائی نیز هستند.
این نقاشی‌ها صحنه‌هایی از تبدیل انسان‌ها به حیوانات و حتی ترکیبات گیاه-انسان را به تصویر کشیده‌اند.

یک نقش گیاه با پاهایی شبیه انسانHampson et al., Advances in Rock Art Studies, 2024
اسماعیل سیرا، سخنگوی مردم بومی توکانو، درباره نقاشی‌های یافت‌شده در سایتی به نام «لا فوگا» می‌گوید: «در این صخره‌نگاره‌ها حیواناتی هستند که در کوه‌های اطراف وجود دارند.»
وی می‌افزاید: «همزمان در این نگاره‌ها مردانی با دو دست را می‌بینیم که در فرهنگ بومی غول‌هایی ساکن مولوکای (خانه) در دنیای معنوی هستند. تصویر یک شیر پلنگی با دو سر نیز وجود دارد با یک سر روی گردن و سر دیگر به جای دم. این‌ها حیواناتی از جهان معنوی هستند.»
فرهنگ‌های مختلف آمازون اغلب ارواح جنگل را نگهبانان حیات‌وحش می‌دانند. دکتر همپسون و همکارانش در مقاله خود آورده‌اند: «شکار موفق، نیازمند مذاکره با این ارواح است.»

غارنگاره‌ها در آمازون کلمبیاHampson et al., Advances in Rock Art Studies, 2024
برای برقراری ارتباط بین جهان انسانی و غیرانسانی، افراد حیوان مورد نیاز خود را با رنگ قرمز روی دیوار سنگی نقاشی می‌کردند. آنها با دیگر نمادها، درخواست‌هایی مثل باروری را نیز به تصویر می‌کشیدند.
محققان می‌گویند برخی از حیوانات نماد انسان‌ها هستند. برای مثال پلنگ‌ها در باور سنتی افراد به عنوان «واسطه‌های بین سه دنیای انسانی، دنیای ارواح نیاکان و دنیای طبیعت» عمل می‌کنند.
دکتر همپسون می‌گوید: «[همکاری با بزرگان اقوام بومی] به ما اجازه می‌دهد تا به هنر از دیدگاه بیرونی نگاه نکنیم و حدس نزنیم. ما می‌دانیم چرا نقش‌های خاصی نقاشی شده‌اند و چه معنی دارند. این هنر، هنری مقدس و آئینی است که در چارچوب یک جهان‌بینی مشخص خلق شده و در مکان‌های مقدس در طبیعت نقش بسته است.»
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Advances in Rock Art Studies» منتشر شده است.