چاپ

پیام خراسان - یک تیم بین‌المللی از دانشمندان، با استفاده از مشاهدات ماهواره‌های مشترک ناسا و آلمان، شواهدی یافتند که نشان می‌دهد حجم کل آب شیرین زمین از ماه می 2014 به‌طور ناگهانی کاهش یافته و از آن زمان تاکنون در سطح پایینی باقی مانده است.
پژوهشگران در مقاله‌ای که در نشریه Surveys in Geophysics منتشر شده، هشدار داده‌اند که این تغییر ممکن است نشانه‌ای از ورود قاره‌های زمین به یک دوره خشکی مداوم باشد.
کاهش چشمگیر در ذخایر آب شیرین زمین
به گفته متیو رودل؛ یکی از نویسندگان این پژوهش و هیدرولوژیست در مرکز پرواز فضایی گادرد ناسا، اندازه‌گیری‌های ماهواره‌ای نشان دادند که از سال 2015 تا 2023، میانگین ذخیره آب شیرین بر روی خشکی‌ها (شامل آب سطحی مایع مانند دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، به‌علاوه آب در آبخوان‌ها) حدود 290 مایل مکعب (1200 کیلومتر مکعب) کمتر از میانگین سطح این ذخایر در سال‌های 2002 تا 2014 بوده است.
رودل این کاهش را معادل از دست دادن دو و نیم برابر حجم دریاچه ایری(دریاچه ایری، یکی از دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی، در مرز ایالات متحده و کانادا قرار دارد و حجم آن معادل 484 میلیارد مترمکعب است) دانست.
دلایل و پیامدهای کاهش آب‌های زیرزمینی
در دوره‌های خشکسالی، همراه با گسترش کشاورزی آبی مدرن، مزارع و شهرها وابستگی بیشتری به آب‌های زیرزمینی پیدا می‌کنند. این وابستگی می‌تواند چرخه‌ای از کاهش منابع آب زیرزمینی ایجاد کند: ذخایر آب شیرین تخلیه می‌شوند، باران و برف نیز نمی‌توانند این منابع را دوباره پر کنند، و پمپاژ آب زیرزمینی افزایش می‌یابد.
کاهش منابع آب، فشار زیادی بر کشاورزان و جوامع وارد می‌کند و زمانی که افراد مجبور به استفاده از منابع آب آلوده شوند, این شرایط می‌تواند به قحطی، درگیری، فقر و افزایش خطر بیماری منجر شود.
به گزارش سازمان ملل در سال 2024، این شرایط نشان‌دهنده افزایش تنش آبی در جهان است.
نقش ماهواره‌های GRACE در شناسایی کاهش جهانی آب شیرین
این کاهش جهانی توسط ماهواره‌های Gravity Recovery and Climate Experiment (GRACE) کشف شد که به‌طور مشترک توسط ناسا، مرکز هوافضای آلمان، و مرکز پژوهش‌های علوم زمین آلمان اداره می‌شوند. این ماهواره‌ها تغییرات گرانشی زمین را در مقیاس ماهانه اندازه‌گیری می‌کنند تا تغییرات جرم آب روی زمین و در زیر سطح آن را آشکار کنند.
ماهواره‌های GRACE از مارس 2002 تا اکتبر 2017 فعال بودند و ماهواره‌های جانشین آن‌ها، با نام GRACE–Follow On (GRACE–FO)، در مه 2018 به فضا پرتاب شدند.
نقش خشکسالی‌های جهانی و رویدادهای اقلیمی
کاهش جهانی آب شیرین با خشکسالی شدیدی در شمال و مرکز برزیل آغاز شد و به دنبال آن، خشکسالی‌های بزرگی در استرالیا، آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی، اروپا و آفریقا رخ داد. در همین دوره، دمای اقیانوس‌های گرمسیری آرام از اواخر 2014 تا 2016 افزایش یافت و منجر به یکی از قوی‌ترین رویدادهای ال‌نینو((یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر 2 تا 7 سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیاره زمین می‌شود)،) از سال 1950 شد. این رویداد باعث تغییر جریان‌های جوی و تغییر الگوهای بارش در سراسر جهان شد.
با این حال، حتی پس از پایان ال‌نینو، ذخایر آب شیرین جهانی بازیابی نشدند. رودل و همکارانش گزارش دادند که از 30 خشکسالی شدید ثبت‌شده توسط ماهواره‌های گریس، 13 مورد از ژانویه 2015 به بعد رخ داده است. آن‌ها احتمال می‌دهند که گرمایش جهانی به این کاهش مداوم آب شیرین کمک کرده باشد.
تأثیر گرمایش جهانی بر چرخه آب
به گفته مایکل بوسیلویچ؛ هواشناس ناسا، گرمایش جهانی باعث می‌شود جو زمین آب بیشتری به‌صورت بخار نگه دارد که منجر به بارش‌های شدیدتر می‌شود. با این حال، دوره‌های طولانی بین این بارش‌های شدید، باعث خشک شدن و فشردگی خاک می‌شود. این امر ظرفیت خاک برای جذب آب باران را کاهش می‌دهد و باعث روان‌آب می‌شود، به جای آن‌که ذخایر زیرزمینی را دوباره پر کند.
چشم‌انداز آینده منابع آب شیرین
سوزانا ورت؛ هیدرولوژیست و دانشمند حوزه سنجش از دور در دانشگاه ویرجینیا تک، با وجود این یافته‌ها، معتقد است که دشوار است گرمایش جهانی را به‌طور قطعی به این کاهش ناگهانی آب شیرین مرتبط کرد.
به گفته او، "پیش‌بینی‌های اقلیمی همیشه با عدم قطعیت همراه هستند."
اینکه آیا منابع آب شیرین جهانی به سطوح پیش از 2015 بازخواهد گشت، ثابت می‌ماند یا به کاهش خود ادامه خواهد داد، هنوز مشخص نیست و به گفته محققان "از آنجا که 9 سال گرم‌ترین در تاریخ مدرن دما با کاهش ناگهانی آب شیرین هم‌زمان بوده‌اند، ما فکر نمی‌کنیم این یک تصادف باشد و ممکن است نشان‌دهنده آینده‌ای باشد که پیش رو داریم."
منبع: تسنیم