چاپ

پیام خراسان - به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم، درکشوری که در اصل 29قانون اساسی آن به‌صراحت،سلامتی راحق همه مردم دانسته و دولت راموظف‏ به پرداخت صددرصد حق بیمه مردم کرده است امروز اما با ناکارآمدی بیمه‌های دولتی و ظهور بیمه‌های خصوصی، نه‌تنها سیستم بیمه‌ای ضامن دسترسی همگانی به خدمات درمانی نیست، بلکه 60 تا 90 درصد هزینه‌های درمان را نیز از جیب مردم می‌گیرد.
بنابراین در این سیستم دسترسی به درمان باکیفیت، دیگر نه بر اساس نیاز، بلکه با رنگ کارت بیمه تعیین می‌شود و انگار تنها چیزی که به‌طور واقعی بیمه شده، بی‌عدالتی است!
این روزها بی‌کفایتی بیمه‌های دولتی و رشد قارچ‌گونه بیمه‌های خصوصی در شرایطی که بسیاری از مردم گرفتار مارپیچ هزینه‌های سنگین درمان هستند، باعث شده تا درمان و بهداشت دیگر نه یک حق انسانی، بلکه به یک کالای لوکس تبدیل شود که تنها عده‌ای خاص از آن بهره‌مند می‌شوند، چراکه آمارها نشان می‌دهد درحال‌حاضر تنها 15درصد مردم بیمه تکمیلی دارند و 85درصد دیگر از این خدمات محروم هستند! موضوعی که روز گذشته مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور نیز نسبت به آن واکنش نشان داد و با انتقاد از ساختار بیمه‌های تکمیلی، این نوع بیمه‌ها را زیرمیزی رومیزی دانست که موجب عدم تعادل و بی‌عدالتی در کشور شده است.
پرداخت 60 تا 90 درصدی هزینه‌های درمان از جیب مردم گرچه بیمه‌های دولتی در ابتدا طبق قانون، کار خود را با هدف و ادعای برداشتن بار مالی از دوش بیماران و خانواده‌هایشان آغاز کردند اما در ادامه این راه اتفاق دیگری رقم خورد! برخلاف اسناد فرادستی و برنامه‌های توسعه کشور، سهم پرداختی مردم در هزینه‌های سلامت نه‌تنها امروز به کمتر از 25درصد نرسیده، بلکه بنابر اعلام رضا جباری، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس ، اکنون 60 و بعضا 90 درصد هزینه‌های درمان از جیب مردم پرداخت می‌شود! درنهایت ناکارآمدی بیمه‌های دولتی در پوشش هزینه‌های درمانی مردم سبب شد تاعده‌ای برای فرار از هزینه‌های بعضا کمرشکن درمان از بیمه‌های دولتی رانده شوند و به‌ناچار به بیمه‌های خصوصی پناه ببرند و از قضا مبالغ هنگفتی را هم بابت برخی خدمات، به جیب این بیمه‌ها بریزند تا شاید زمینه مساعدتری را در مواجهه با بیماری و حوادث پیش‌رو فراهم آورند؛ اما توفیقات در این مسیر هم چنگی به دل نمی‌زند، چراکه تنها 15درصد مردم توان استفاده از چنین خدماتی را دارند و 85درصد از پس پرداخت هزینه‌های بالای حق بیمه‌های خصوصی برنمی‌آیند. در نتیجه یک شکاف وسیع در جامعه در بحث میزان دسترسی مردم به خدمات درمانی ایجاد شد و اهداف مندرج در اسناد فرادستی و برنامه‌های توسعه کشور نیز مقابل آن رنگ‌باخت!
سیر صعودی سهم مردم مرکز پژوهش‌ها با استناد به گزارش‌های رسمی موسسه ملی تحقیقات سلامت می‌گوید: با وجود روند کاهشی شاخص سهم پرداخت از جیب بیماران از کل هزینه‌های سلامت در کشور ایران، میانگین این شاخص طی سال‌های 1390 ــ 1398 برابر 42.2درصد بوده است. این شاخص در سال 1396 به 32.46درصد کاهش یافت، اما مجددا روند صعودی در پیش گرفت و در سال 1398 به 37.42درصد افزایش پیداکرد که بیشتر ازهدف تعیین‌شده در برنامه ششم توسعه، مبنی بر کاهش این شاخص تا 25 است.
در سال 1398 میانگین این شاخص در سطح دنیا 18درصد بوده است.از طرف دیگر داده‌های مرکز آمار ایران نیز نشان می‌دهد که سهم مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت درسال1389معادل 58.2درصد بود که پس از تزریق 20هزار میلیارد ریال مازاد اعتبارات باقیمانده از هدفمندی یارانه‌ها به بخش سلامت، به 50.5درصد در سال1392 رسید. این درحالی‌بود که متوسط این شاخص در این بازه زمانی در جهان 17.9درصد بود. بر این اساس در سال 1390 از کل هزینه‌های خانوارهای شهری ایران، حدود 8.7درصد آن مربوط به هزینه‌های بهداشت و درمان بود. این میزان تا سال 1392 به 9.2درصد و تا پایان سال 1393 به 9.5درصد افزایش یافت.
این میزان در سال‌های1397و1398به ترتیب 10.9 و 10.5درصد و در سال 1399 نیز طبق اعلام مرکز آمار ایران، 9.8درصد بوده است. درعین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد پرداختی از جیب مردم از سال 92 تا امروز، دوباره سیر صعودی به خود گرفته و حالا به مرز 60درصد رسیده است. البته برای رسیدن به یک عدد ثابت، بین کارشناسان حوزه سلامت، اختلاف‌نظر وجود دارد و این عدد را بین 60 تا 90درصد متغیر می‌دانند، اما آنچه مسلم است این‌که همچنان پرداختی از جیب مردم بالاست.
نظام سلامت جزیره‌ای! در شرایطی که روزبه‌روز نرخ پرداختی هزینه‌های درمان از جیب مردم و افت کیفیت در مراکز درمانی دولتی به‌دلیل ازدیاد مراجعین و ناکارآمدی بیمه‌های دولتی بیشتر می‌شد، بیمه‌های تکمیلی با طرح‌ها و امتیازات مختلف خود در نظام بیمه‌ای کشور سربرآوردند و آنچه حق مردم به‌صورت رایگان بود را در ازای دریافت مبالغ بعضا هنگفت به آنها دادند! دکتر رضا جباری، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درخصوص این بیمه‌ها می‌گوید: بیمه‌های تکمیلی مختص قشر خاصی از مردم است و تمامی هزینه‌های آن نیز فقط در بخش خصوصی صورت می‌گیرد و عمده پولی که در این بیمه‌ها هزینه می‌شود تقریبا معادل هزینه‌های یکی از بیمه‌های جامع است و این عدد درشتی است که فقط برای طیف محدودی از مردم هزینه می‌شود.
نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان این‌که باید بیمه‌های تکمیلی را در بخش دولتی و کلینیک‌ها و خدمات خاص‌تر گسترش دهیم تا بتوانیم طرح پزشک خانواده را به‌طور مؤثر عملیاتی کنیم، تأکید کرد: درحال‌حاضر یکی از مشکلات ما عملکرد جزیره‌ای بخش سلامت و درمان است که نیاز به مدیریت دارد و باید به‌صورت یکپارچه عمل کند.
جدا از بیمه‌های دولتی، برخی از ارگان‌های دولتی دارای دفتر بیمه و بیمارستان‌های جداگانه‌ای هستند که بودجه آن بیمارستان‌ها گاهی به اندازه بودجه یک دانشگاه در یک استان است. این نابسامانی باعث شده است که منابع به‌طور عادلانه توزیع نگردد و بخشی از این مشکل به بیمه‌های تکمیلی مربوط می‌شود. جباری ادامه می‌دهد: اکنون یکی از پیشنهادهای ما این است که منابع را به سمت توزیع عادلانه ببریم، چراکه 85درصد مردم کشور که دهک‌های ضعیف و ناتوان نیز در آن قرار می‌گیرند از خدمات بخش دولتی استفاده می‌کنند.
تئوری‌های مختلفی برای درمان در دنیا وجود دارد اما تئوری غالب تقویت درمان در بخش دولتی و ارائه سلامت به‌عنوان یک بسته خدمتی است، چراکه هر حاکمیتی باید بتواند سلامت و امنیت را به‌صورت رایگان ارائه دهد و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری باید به سمتی برویم که کسی که بیمار می‌شود دغدغه‌ای جز بیماری‌اش نداشته باشد.
سهم ناچیز پزشکان بخش دولتی از بودجه جباری با بیان این‌که ما باید ناعدالتی‌ای که در مورد کادر درمان در توزیع ثروت اتفاق افتاده را جبران کنیم، می‌گوید: سال گذشته 10همت در بخش خصوصی و دولتی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی هزینه شد و با این‌که 85درصد خدمات از سوی بخش دولتی به مردم ارائه شده بود اما پزشکان زیر یک درصد این مبلغ را دریافت کرده‌اند. وی ادامه می‌دهد: امروزه در بخش دولتی از امکانات و تجهیزات بسیار خوبی برخوردار هستیم، اما نحوه مدیریت دولتی و عدم پرداخت حق و حقوق کادر درمان موجب نارضایتی شده است. ما در کمیسیون این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا با رویکردی کارشناسی، یک بسته پیشنهادی به رئیس‌جمهور تقدیم کنیم تا این مساله حل و فصل شود.
سهم 25درصدی درمان از بودجه وزارت بهداشت نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان این‌که در سال‌جاری هزینه‌های سلامت در کشور حداقل هزارمیلیارد تومان بوده است، می‌گوید: ما امروز در بخش ساختاری وزارت بهداشت مشکلاتی داریم که تا این مشکلات حل نشود، نمی‌توانیم بهره‌وری خوبی داشته باشیم. به‌دلیل این‌که 50 درصد بودجه وزارت بهداشت صرف حقوق و دستمزد پرسنل می‌شود، هزینه‌ها بسیار بالاست که با محاسبه باقی هزینه‌ها به‌طورکلی 75درصد بودجه در این بخش‌ها هزینه می‌شود و کمتر از 25درصد بودجه آن به درمان می‌رسد. این یکی از مشکلات ساختاری وزارت بهداشت است که اگر طبق قانون در طول این سال‌ها اجرا می‌شد یعنی وزارت بهداشت بر بخش تولیتی خود تمرکز می‌کرد هم کیفیت خدمات و درمان بالا می‌رفت و هم هزینه‌هایش پایین می‌آمد.امروز 13درصد پرسنل وزارت بهداشت پرسنل ستاد هستندو ازمجموع حدود300همتی که ازدستمزد پرسنلی دارد، طبق گزارش‌های اعضای این وزارتخانه چیزی حدود 50درصد این هزینه درستادهای وزارت بهداشت هزینه می‌شود و این باعث کاهش بهره‌وری شده است. همچنین استخدام نیروهای متعدد غیرکارشناس وناترازی دراستخدام کادردرمان باعث شده امروزه با وجود پرسنل بسیار زیادی که در بدنه بهداشت و درمان کشور داریم در واحدهای ارائه‌کننده خدمات و مراکز درمانی با کمبود کادر درمان مواجه هستیم. ما باید به‌صورت ریشه و حرکت به سمت اجرای قوانین روش‌هایی که امروز به کمک رئیس‌جمهور که خود سابقه زیادی در بخش درمان دارند فرصت مغتنمی است تا بتوانیم به ریل‌گذاری صحیح برای برگشت این قوانین و تحقق اهدافی که نتیجه آن آرامش و سلامت مردم باشد برسیم.