چاپ

پیام خراسان - شپش، این مهمان ناخوانده‌ی موذی، 7 میلیون سال است که با انسان‌ها زندگی می‌کند. یکی از عکس‌های معروف آنتوان سوریوگین از دوران ناصری، گروهی از مردان را نشان می‌دهد که در آفتاب نشسته‌اند و شپش لباس‌های خود را می‌جورند. پهن کردن لباس‌ها زیر آفتاب از روش‌های ساده خلاصی از شپش بود.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
.. البته اگر می‌رفتند! راه دیگر اما نشستن در آفتاب و ترکاندن شپش‌ها بین ناخن‌ها بود.
یکی دیگر از روش‌ها، جوشاندن لباس‌ها با خاک تنباکو بود و رفتن به خزینه‌های داغ شستن سر و مو با آب تنباکو که گمان نکنم جواب می‌گرفتند. گرفتن لباس‌ها روی شعله آتش یا حرارت منقل هم باعث می‌شد شپش‌ها، جرق و جرق بترکند. بهترین و مؤثرترین روش اما گرفتن لباس‌ها روی تنور تازه خاموش‌شده نانوایی تافتون بود برای چند دقیقه و بعد تکاندنش.
مردها البته راهی ساده و تضمینی داشتند؛ تراشیدن سر. این کار باعث می‌شد که دیگر خبری از شپش نباشد و همین است که تراشیدن مو با نمره صفر تا همین اواخر در مدارس پسرانه اجباری بود. اما برای زنان شدنی نبود چون به‌عنوان تنبیه برای کاری ننگ و خلاف عفت تلقی می‌شد. از همین رو زنان شیوه‌های دیگر داشتند؛ از جمله جوریدن شپش‌ از سر همدیگر و کشیدن رشک، بچه شپش‌ها، از ریشه موها که البته دردناک بود و موها کنده می‌شد.
یک راه تخصصی دیگر هم بود و کار اهل فن؛ موهایی که شب تا صبح با نفت آغشته می‌شد را با شانه‌ای شانه می‌زدند که نخ‌هایی به روش خاصی به دندانه‌هایش بسته شده بود. انقدر شانه می‌زدند تا موهای گوریده بهم افشان شود. تصور کنید چقدر مو کنده می‌شد و چه عذابی داشت.
سرتان خارید؟ اگر فکر می‌کنید فقط عدم رعایت بهداشت عامل شپش است، پس چرا امروز همچنان شپش‌ها گاهی در مدارس جولان می‌دهند؟ نکته این است که شپش‌ با کثیفی به وجود نمی‌آید و تنها راه انتقال از سری به سر دیگر است. این جانور با چنگال‌های شش‌پایش به راحتی می‌پرد و از سری به سر دیگر می‌رود، به رنگ موهای میزبان درمی‌آید و استتار می‌کند و تا 8 ساعت هم حبس نفس می‌کند؛ یعنی هرچقدر حمام بروی یا سر در خزینه فروکنی فقط تنی به آب می‌زند و کیف می‌کند. شپش‌ها به بسیاری از آفت‌کش‌ها مقاوم شده‌اند. در زمان جنگ جهانی دوم، ارتش‌های اروپایی از آفت‌کش د.د.ت برای مبارزه با شپش‌ها استفاده کردند، اما شپش‌ها به این ماده مقاوم شدند و این مقاومت هنوز هم در برخی مناطق وجود دارد.
خلاصه اینکه اگر امروز کسی مبتلا به شپش شد، نباید به او انگ کثیفی و عدم رعایت بهداشت بزنیم. شپش با شامپو و لوسیون‌های جدید بعد از چند روز می‌میرد اما اثرات روانی منفی آن روی ذهن فرد مبتلا، به ویژه وقتی کم‌سن است، عمیق خواهد بود. این جانور هست و خواهد بود و جای انگ بهداشتی بهتر است راه‌های مبتلا نشدن را یاد بچه‌ها بدیهم از جمله استفاده نکردن از شانه و بالش مشترک...
هرکدام از ما می‌توانیم آن بدشانسی باشیم که شپشی با چنگال‌هایش از ساقه مویمان بالا بکشد و برسد به پوست سر و خون بخورد و روزی 8 تا تخم بگذارد!
تدوین: مهدی کشوریان
کد خبر 918613 برچسب‌ها بهداشت عمومی تهران قدیم محله همشهری محله