چاپ

پیام خراسان - به گزارش ، برخلاف باور عامه مردم، در نظام قضایی کشور ما منصب قضاوت منصب اختصاصی مردان نیست. امروزه تعداد زیادی از زنان در مناصب مختلفی، چون دادیار، معاون دادستان، شورای حل اختلاف و ... مشغول به کار هستند. قاضی زن اجازه صدور حکم را ندارد، به همین دلیل مقام ریاست دادگاه اختصاص به قضات مرد دارد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
قانون آیین دادرسی کیفری نیز به زنان اجازه داده است تا به عنوان مشاور در دادگاه‌های اطفال و خانواده مشغول به کار شوند. در خصوص قضاوت بانوان یا اشتغال آنان در مناصب مختلف در مراجع قضائی با نیره عابدین‌زاده سرپرست مجتمع شوق زندگی مشهد، به گفت‌و‌گو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
س: برخی بر این باورند که بانوان به علت روحیه لطیفی که دارند نمی‌توانند در منصب قضا به خوبی نقش‌آفرینی کنند، آیا این موضوع در قضاوت بانوان مشاهده می‌شود؟
ج: ابتدا باید این موضوع را بررسی کرد که فارغ از جنسیت، یک قاضی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد چرا که برخی موازین علمی و خصوصیات شخصی را قضات باید داشته باشند که به این ویژگی‌ها در دوره‌هایی که انتخاب می‌شوند توجه می‌شود و زمانی که گزینش انجام می‌شود بین زن و مرد تفات ندارد چرا که باید دارای عدالت باشند، امکان استنباط از احکام، دانش علمی کافی، قوه تحلیل و امکان تصمیم‌گیری داشته باشند در واقع برخی مهارت‌های قضاوتی است که در این مهارت‌های قضاوتی، تصمیم‌گیری و استقلال در آن بسیار مشهود است، ممکن است حتی بسیاری از این ویژگی‌ها را آقایان نداشته باشند.
در دوره اشتغال موضوع احساس و عاطفه به ما بسیار منتقل می‌شود، زمانی که با طی کردن روند قضاوت، به منصب قضاوت می‌نشینی در موضوعی که دو طرف عنوان می‌کنند احساس و عاطفه جایی برای جولان دادن، ندارد، چون قاضی محصور به قوانین است. قاضی موضوع را براساس گفته دو طرف کشف می‌کند و از چارچوب قوانین نمی‌تواند فراتر برود، می‌تواند تحلیل کند و به اقناع وجدان برسد، اما باز در محدوده قانون محقق می‌شود.
مگر کسی می‌تواند در مقام قضاوت نقش بازی کند؟ مگر قاضی می‌تواند عواطف و احساسات خود را کاملا کنار بگذارد؟ اتفاقا زمانی که شما نگران هستید تلاش می‌کنید با دقت بیشتری به امور رسیدگی کنید و این یک احساس است، زمانی که می‌خواهید از مظلوم دفاع کنید احساس است که در موازین قانونی راجع به آن فکر می‌کنیم، اما اینکه احساسات باعث شود که حق و قانون را کنار بگذریم از آقایان و بانوان پذیرفته نیست و غلبه احساس بر منطق هم در آقایان هم در بانوان می‌تواند اتفاق بیفتد.
احساس در قضاوت، آن احساس مثبتی که در فرایند عدالت تاثیر مثبتی داشته باشد مساله مطلوبی است که در قایان و بانوان باید وجود داشته باشد، اگر قاضی از شغل خود لذت نبرد نمی‌تواند قضاوت خوبی داشته باشد، اگر قاضی از عدالت احساس خوشایندی نداشته باشد همیشه عبوس است و ا‌ین‌ها در فقه و اخلاق ما نیست و به روح انسان‌ها به عنوان احساس برمی‌گردد، لذا روحیه لطیف بانوان گزینه مناسبی برای جدا کردن بانوان از قضاوت نیست.
س: بانوان در کدام مراجع می‌توانند به قضاوت بپردازند؟
ج: در فرایند اجرا، بنا به تصمیمات مسئولان قضائی بانوان در چند پست بیشتر نمی‌توانند مشغول شوند، امروز بانوان در دادیاری‌ها، دادرس در اجرای احکام مدنی، مشاور دادگاه خانواده، شورای حل اختلاف و سمت‌های معاون دادستان نیز بانوان می‌توانند فعالیت کنند، در گذشته بانوان بازپرس هم بودند، اما امروز دیگر بازپرس خانم نداریم.
همچنین بانوان در سمت‌های ریاست شعب دادگاه کیفری، دادگاه‌های حقوقی و تجدید نظر می‌توانند فعالیت کنند، اما در حال حاضر کمیسیون‌هایی که در بالادست در قوه قضائیه هستند، ابلاغ‌ها را انجام می‌دهند و تغییر پست‌ها را تایید می‌کنند مدت‌هاست که تغییر پست بانوان ازدادیاری به سایر قسمت‌های دادگستری را تایید نکردند و علت آن را نیز اعلام نکردند.
س: آیا بانوان قاضی می‌توانند رای نهایی صادر کنند؟
ج: رای فقط حبس، طلاق و محکومیت نیست و دادیاری نوعی قضاوت است و اتفاقا قضاوت مهمی است چرا که دادیار تشخیص می‌دهد فرد مرتکب جرم شده است یا نه؟ که اگر مرتکب جرم نشد از روند دادرسی فرد را خارج می‌کنند. در حال حاضر بانوان در دادیاری در مقام قضاوت بین جرم بودن یا نبودن در جریان پرونده‌های مختلف نقش دارند که نوعی رای و تصمیم است، اما عامه مردم رای را فقط حبس و... می‌دانند در حالی که با صدور حکم تفاوتی ندارد. یک دادیار خانم زمانی که برای جرمی کیفرخواست صادر می‌کند می‌تواند در دادگاه کیفری تعیین مجازات هم بکند، اما در حال حاضر اینکه بانوان در جایگاه صدور رای نهایی قرار بگیرند، وجود ندارد که ان‌شاءالله در آینده این امکان فراهم شود.
بانوان سعی می‌کنند بهترین قضاوت را داشته باشند که جایگاه را بالا ببرند، قضاوت نیست که به بانوان جایگاه می‌دهد بلکه بانوان سعی می‌کنند که آنقدر بدرخشند که به عنوان قاضی خانم دیده شوند. اگر کسانی باشند که در خصوص حَکَمتُ بانوان مخالفت دارند، باید گفت در بخش‌هایی از دادگستری که ارتباط بیشتری با خانم‌ها، کودکان و نوجوانان دارد اتفاقا بانوان نقش‌آفرینی بیشتر و بهتری می‌توانند داشته باشند، می‌توانند به عامل اصلی اولیه که اعتماد است برای نیل به عدالت، راحت‌تر دست یابند.
در دادگاه‌های خانواده بر اساس قانون باید کشاور خانم کنار قاضی آقا باشد و نظر دهد، اما متاسفانه نداریم، در دادگاه‌های خانواده بانوان می‌توانند نقش موثری می‌توانند ایفا کنند، اما آنقدر که باید و شاید به آنان میدان داده نمی‌شود. همچنین در دادگاه‌های کودکان و نوجوانان نقش بسیاری می‌توانند ایفا کنند.