چاپ

پیام خراسان - به گزارش اسلام بعد از مسیحیت، دومین دین رایج در فرانسه است. این کشور به خاطر روابط تاریخی‌اش با بخشی از جهان عرب، بیشترین جامعه مسلمانان را در اروپای غربی در خود جای داده است. پیشینه ورود اسلام به فرانسه به سده 8 و 9 میلادی باز می‌گردد. بر اساس آمارها، مسلمانان حدود 10 درصد از جمعیت 61 میلیون نفری این کشور را تشکیل می‌دهند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
بنا بر روایت ایکنا، با وجود تمام فشارها فعالیت‌های مسلمانان در فرانسه گسترده‌است. در 1927 با کمک دولت فرانسه مسجد پاریس توسط معماران سنتی آفریقای شمالی بنا شد. از آن زمان تاکنون مساجد زیادی در سراسر فرانسه ساخته شده‌است و مدارس اسلامی متعددی نیز در این کشور وجود دارد.
با افزایش تعداد مسلمانان در فرانسه و با توجه به جمعیت قابل توجه مسلمانان فرانسوی‌زبان در کشورهای دیگر، نیاز به آموزش تعالیم اسلامی به نسل‌های جدید بیش از پیش احساس می‌شود.
در این میان هرساله کتاب‌های متعددی در زمینه آموزش قرآن و معارف اسلامی برای کودکان در فرانسه و دیگر کشورهای فرانسوی‌زبان منتشر می‌شود. در بسیاری از کشورها، بازار رو به رشدی برای کتاب‌های آموزش قرآن وجود دارد. آنها ممکن است اشکال مختلفی داشته باشند، از خلاصه موضوعی یا ترتیب آیات قرآن تا ترجمه سوره‌های کامل که اغلب با توضیحات همراه است.
آموزش قرآن به کودکان در فرانسه کتاب Le Coran expliqué aux enfants: Juz ‘Amma (قرآن همراه با توضیحات برای کودکان: جزء عم) ترجمه مصور و تفسیر قرآن برای کودکان یکی از این کتاب‌هاست. این کتاب به دسته اخیر تعلق دارد. جزء عم، آخرین قسمت از سی جزء قرآن و شامل سوره‌های 78 تا 114 است.
جزء عم به‌طور سنتی نقش مهمی در تعلیم قرآن داشته است. از آنجایی که سوره‌های قرآن تقریباً به ترتیب نزولی تنظیم شده‌اند، جزء عم عمدتاً از سوره‌های بسیار کوتاه تشکیل شده است. این امر حفظ آنها را آسان‌تر از سوره‌های طولانی‌تر می‌کند. مانند بسیاری از کتاب‌هایی که جزء عمّ را به کودکان آموزش می‌دهند، Le Coran expliqué aux enfants نیز شامل سوره فاتحه است که تنها هفت آیه دارد و بخش واجب از نماز روزانه است.
این کتاب یک جلد ضخیم براق، همراه با یک برچسب حاوی دعاهای کوتاه دارد و دارای تصاویر رنگی در تمام صفحات است. در واقع این کتاب بر اساس کتابی که در مالزی منتشر شده تنظیم شده است: Al-Quran Kitabku: Ensiklopedia Juz Amma، از انتشارات دارالمغنی که به زبان مالایی نوشته شده است اما حاوی ترجمه انگلیسی قرآن نیز هست.
ترجمه از یک زبان غیر عربی به زبان دیگر در ژانر قرآن‌های مصور برای کودکان کار غیر معمولی نیست زیرا ترجمه آثار موجود نیاز به تولید تصاویر جدید را برطرف می‌کند. با این حال، بیشتر از متون انگلیسی اقتباس می‌شود تا متون مثلاً مالایی. نسخه فرانسوی این اثر توسط Éditions Towhid، ناشر مستقر در لیون و وابسته به اتحادیه جوانان مسلمان Union des Jeunes Musulmans (U.J.M.)، منتشر شد. متون توضیحی Al-Quran Kitabku با اقتباس‌های قابل توجه، توسط سهام اندلوسی، فعال مسلمان و نویسنده کتاب‌های اسلامی کودکان ترجمه شده است.
Le Coran expliqué aux enfants حاوی مقدمه‌ای است که به والدین آموزش می‌دهد که چگونه قرآن را به کودکان بیاموزند، یعنی از طریق ایجاد انگیزه، تشویق و لذت بخش کردن کارها نه با استفاده از رویکرد تنبیهی.
در فهرست اقداماتی که والدین در جهت آموزش قرآن به فرزندان خود باید انجام دهند توانایی تلاوت سوره‌ها به زبان عربی اولین هدف است و پس از آن درک مطلب است. اهمیت تلاوت از ساختار کتاب نیز پیداست. برای هر سوره، متن عربی همراه با رونویسی و ترجمه فرانسوی ارائه شده است. در پایین صفحه دایره‌ای وجود دارد که بچه ها بعد از اتمام حفظ سوره، آن را علامت بزنند.
پس از متن سوره، تفسیر آن می‌آید که شامل عناصر زیر است:
خلاصه‌ای از مضمون سوره؛ شان نزول آن؛ توضیح معنی به سبکی که کودکان بتوانند به راحتی آن را درک کنند؛ ترجمه یک یا دو اصطلاح کلیدی عربی مانند علم یا ارض؛ کادرهایی حاوی پرسش و پاسخ در مورد مفاهیم ذکر شده در سوره یا مفاهیم کلی دینی؛ مانند «فرعون کیست؟»، «مومن کیست؟»، «پیامبر چه کسی است؟»، «ارکان پنج گانه اسلام»، «دختر داشتن» و «معجزات خلقت»؛ خلاصه و چکیده نتیجه‌ای که کودکان باید از هر سوره بگیرند، مانند: زیاد به پول اهمیت ندهید. پول فقط وسیله‌ای برای رسیدن به هدف است یا خدا از کسانی که متکبرند و او را یاد نمی‌کنند بیزار است. پس همیشه به خدا بیندیش.
در مجموع، از ساختار کتاب مشخص است که تمرکز اصلی آن روی «آموزش در خانه» است. ترجمه قرآن مورد استفاده در این کتاب از Le Noble Coran ترجه محمد شیادمی گرفته شده شده است.
شیادمی (متولد 1924)، معلم و مترجم مراکشی است که در وزارت آموزش و پرورش مراکش و سایر نهادهای سیاسی سمت‌های بالایی داشت. هدفش ترجمه‌ای قابل فهم بود که به متن قرآن نزدیک باشد اما برخی از ویژگی‌های ادبی متن قرآن را نیز در بر می‌گرفت.
چالش آموزش اسلامی در جامعه سکولار مشکل استفاده از ترجمه قرآن موجود و ادغام آن در یک اثر تفسیری این است که ترجمه قرآن ممکن است همیشه با تفسیر مطابقت نداشته باشد. به نظر می‌رسد اندلوسی در برخی موارد از تعارض بالقوه ترجمه و تفسیر آگاه است و سعی در رفع آن دارد. به عنوان مثال، شیادمی آیه سوم سوره اخلاص: «لم یلد و لم یولد» را «Il ne naît pas et ne donne pas naissance» ( نه به دنیا می‌آید و نه به دنیا می‌آورد) ترجمه کرده است. بسیاری از مترجمان ترجیح می‌دهند آیه را به این صورت ترجمه کنند که «نه زاییده و نه زاده شده است» زیرا با ساختار دستوری قرآن مطابقت دارد، در حالی که به دنیا آوردن معمولاً به جنس مؤنث نسبت داده می‌شود. می‌توان تصور کرد که ترجمه شیادمی برای کودکانی که آن را می‌خوانند سؤالاتی ایجاد کند. بنابراین، تفسیر اندلسی بخشی را به متن مالزیایی اضافه می‌کند که در آن توضیح می‌دهد خدا پدر و مادر و فرزندی ندارد و در نتیجه ترجمه شیادمی را جنسیت‌زدایی می‌کند.
تفسیر این آیه نیز یکی از موارد متعددی است که هم ترجمه و هم تفسیر اختلافات دینی اسلام با مسیحیت و یهودیت را نادیده می‌گیرد که از ویژگی‌های بارز این ترجمه و تفسیر است. این آیه را می‌توان تفسیری بر اعتقاد مسیحی مبنی بر اینکه عیسی پسر خداست دانست و بسیاری از مفسران چنین تفسیر کرده‌اند. با این حال، ترجمه شیادمی که بر اساس آن خداوند «به دنیا نیاورده» دقیقاً این معنا را نشان نمی‌دهد (زیرا بر اساس اعتقاد مسیحیت، این مریم است که عیسی را به دنیا آورده است) و همچنین تفسیر اندلسی که به ترجمه او از اصل مالایی اضافه شده است.
در نمونه‌ای دیگر، در تفسیر سوره 105 (سوره‌ فیل) که در Le Coran expliqué aux enfants آمده است، داستان لشکری از فیلان که ابرهه در سال ولادت حضرت محمد(ص) از یمن به مکه رهبری کرد، آورده شده است. بر اساس برخی روایات درگیری بین قریش و ابرهه بر سر کلیسایی عظیم که ابرهه در صنعاء ساخت رخ داد. با این حال، در کتاب Le Coran expliqué aux enfants، کلیسا به «معبد» تبدیل شده و به هویت مسیحی ابرهه اشاره نمی‌شود.
ما فقط می‌توانیم درباره دلیل اینکه چرا اندلسی تمایلی به اشاره به اختلافات مسلمانان با مسیحیان و عمدتاً یهودیان نداشته حدس بزنیم. شاید او می‌خواسته از ایجاد خصومت نسبت به این ادیان جلوگیری کند، به‌ویژه در جامعه فرانسه که مسلمانان در آن در اقلیت هستند. همچنین ممکن است اندلسی نخواسته است که توجه را به یهودیت و مسیحیت که قرآن مکرراً به آنها اشاره می‌کند جلب کند و بدین وسیله بر استقلال اسلام از ادیان توحیدی قبلی تأکید کند.
در مجموع، Le Coran expliqué aux enfants یک مورد جالب از شبکه‌های جهانی در نشر اسلامی است. همچنین نشان می‌دهد که چگونه یک کتاب می‌تواند از طریق ترجمه به یک اثر محلی متفاوت تبدیل شود.
کد خبر 2041073