چاپ

پیام خراسان - به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، امام خمینی (ره) نه تنها در قامت یک رهبری سیاسی بی‌نظیر و اثرگذار است که در کسوت استاد و معلم دین نیز یگانه است. نام امام خمینی در کنار نام‌های بزرگی شیخ کلینی، شیخ طوسی، میرداماد، میرفندرسکی، ملاصدرا، علامه مجلسی و... نامی ممتاز و برجسته است. امام راحل (ره) در علم تفسیر، اخلاق و فلسفه فردی مبرز است و شاهد این مدعا آثاری است که ایشان در حوزه‌های مختلف به نگارش درآورده‌اند.
یکی از این آثار ماندگار و مبارک کتاب «شرح دعای سحر» است که خود می‌تواند محل بحث و نظر‌های مختلف باشد و اهل فن می‌توانند شرح‌ها و حاشیه‌های مختلفی بر این کتاب بنویسند. امام خمینی (ره) این کتاب را سال 1307 و در سن 27 سالگی و به زبان عربی تالیف کرد و «سید احمد فهری زنجانی» آن را به فارسی ترجمه کرده است.
دعا نعمت بزرگ خدا بر بندگان
دعا‌هایی که از خزائن وحی به ما رسیده از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند بر بندگان است؛ زیرا این دعا‌ها پیوند معنوی میان خالق و مخلوق وسیله ورود به دژ محکم خداوند و عامل تمسک به عروه‌الوثقی و حبل‌المتین هستند؛ اما روشن است که رسیدن به این مقصد والا جز به‌قدر توان آدمی در توجه به معنای ادعیه و قدرت او در فهم اسرار و حقیقت آنها ممکن نیست.
در این میان، من دعای مشهور مباهله را از دعا‌هایی یافتم که قدرش بسی جلیل و منزلتش بسی رفیع است، زیرا مشتمل بر صفات حسنای الهی و امثال علیای ربوبی است و اسم اعظم و تجلی اتم اقدم پروردگار در آن آمده است؛ پس خواستم آن را از بعض جهات، به مقدار استعداد خویش شرح دهم.
شرح «اللهم انّی اسئلک من آیاتک باکرم‌ها و کلّ آیاتک کریمه. ‏ ‏‏اللهم انّی اسئلک بآیاتک کلّها.»
‏‏
پروردگارا، از تو درخواست می‌کنم به کریم‌ترین آیاتت و همه آیات تو کریم است. بارالها، از تو به همه آیاتت درخواست می‌کنم. ‏
‏‏
پیش از این روشن شد و چشم دلت گشوده شد که سلسله وجود، از عنصریات و فلکیات و اشباح گرفته تا ارواح و غیب و شهود و نزول و صعود آن، همه کتاب‌های الهی و صحیفه‌های مکرم ربوبی و زبور‌های فرود آمده از آسمان احدیت هستند و هر مرتبه از مراتب آن و درجه‌ای از درجاتش، از سلسله طولی و عرضی آیات، بر گوش دل اهل یقین که دل‌هاشان از کدورت عالم هیولا و غبار‌های آن رهایی یافته و از خواب آن عالم بیدار شده‌اند خوانده شده است.
این آیات بر کسانی تلاوت شده که از گورستان عالم طبیعت برخاسته‌اند و از زندان ظلمانی ماده و قید و بند‌های آن آزاد شده‌اند و همت نهایی خود را رسیدن به دنیای پست و زینت‌ها و آرایش آن قرار نداده‌اند و به زمین دل نبسته و آن را وطن همیشگی خود نساخته‌اند. کسانی که آمدنشان به این دنیا برای کاشتن بوده نه برای درو کردن، زیرا دنیا کشتگاه آخرت است و ورودشان به آن برای حرکت انعطافی‌ای بوده که انسان به واسطه آن حرکت انسان می‌شود و از دنیا به وطن اصلی‌اش که جایگاه پدر ما، حضرت آدم (ع)، بود برمی‌گردد.
پس حرکت صاحبدلان در دنیا حرکتی انعطافی است نه حرکتی استقامتی که به فرموده شیخ ما، دام ظله، پدر ما حضرت آدم می‌خواست چنین حرکتی داشته باشد. صاحبدلان در این دنیا مانند مسافرانی هستند که آماده کوچ و مهیای مسافرت هستند و نگاهشان به دنیا فقط از آن روست که دنیا را مثالی از آنچه در عالم غیب است می‌دانند؛ همچنان‌که امام صادق (ع)، بنابر روایتی فرموده‌اند: «‏‏‎‏چیزی را ندیدم مگر این‌که خدا را قبل از آن و بعد از آن و همراه با آن دیدم‏‏». پس رهروی که به این مقام برسد هر چیزی را نشانه‌ای از آنچه در عالم غیب است می‌بیند، زیرا همه موجودات حتی جمادات و نباتات کتابی الهی هستند که سالک الی الله و مجاهد فی سبیل الله از صفحات آن اسماء و صفات الهی را به اندازه ظرف وجودی خود می‌خواند:‏ در هر چیزی نشانی از یکتایی اوست. ‏
‏‏
هنگامی‌که سالک مجاهد در غیب هویت و مقام جمع احدیت مستهلک می‌شود، خودش جامع همه مراتب اسماء و صفات می‌شود و جهان مستقلی می‌شود که همه‌چیز در آن هست. در روایات ما از امام رضا (ع) وارد شده است که:‏ «‏‏صاحبدلان به این مطلب رسیده‌اند که هر چه در آنجاست دانسته نمی‌شود مگر به دانستن آنچه در اینجاست‏‏.»
‏‏انسان کامل، از آن رو که کون جامع و خلیفه خدا در زمین و نشانه او در همه عوالم است، کریم‌ترین آیات الهی و بزرگ‌ترین حجت‌های اوست؛ چنانکه در این روایت امیرمؤمنین (ع) دیدیم که فرمود: ‏ «‏همانا صورت انسان بزرگ‌ترین حجت‌های خدا بر خلقش و همان کتابی است که خدا با دست خود نوشته و اوست مجموع صورت همه جهانیان. ‏‏» ‏
‏‏
پس انسان به تنهایی واجد همه مراتب غیب و شهادت است و با آن که ذاتش بسیط است جامع همه کتاب‌های الهی است؛ من خود قرآن و سوره سبع المثانی، حمد هستم. من روح روحم نه روح تنهای پست. ‏
‏‏
اکنون،‌ای برادر راه حقیقت، از خواب غفلت بیدار شو و چشم دل باز کن و کتاب نفست را قرائت کن که همان برای گواهی دادن کافی است. مگر نخوانده‌ای که خدای متعال می‌فرماید:‏ «‏‏‏‏به زودی، ما آیات قدرت و حکمت خود را در آفاق جهان و نفوس بندگان آشکار می‌سازیم تا روشن شود که خدا بر حق است.»
‏‏از خداوند بعید نیست که تمام عالم را در موجود واحدی جمع کند. ‏بدان تا زمانی که‏‏ در حال غشوه عالم طبع و مستی شراب هیولا هستی نمی‌توانی خود و خودیت خود را شهود کنی و کتاب ذات و زبور حقیقت وجودت را قرائت کنی. پس‌ای عزیز، از این ستم‌آباد تاریک و خانه وحشتناک وحشت‌زا و نشئه تنگ و تاریک به در آی ‏‎و بخوان و بالا برو حجاب طبع و طبیعت را پاره کن که تو از جهان قدس و طهارتی و از جایگاه نور و کرامت وقتی حجاب‌های ظلمانی را دریدی، ظهور حق را در همه اشیاء و احاطه‌اش را بر آنها می‌بینی و مشاهده خواهی کرد که آنها همه نشانه‌های او و دلیل‌های روشن اویند که با کمالاتشان بر کمال آفریننده و ایجاد‌کننده خود دلالت می‌کنند. ‏
منبع: شرح دعای سحر امام خمینی (ره)
انتهای پیام/ 161