بزرگنمايي:

پیام خراسان - «فرضیه مادربزرگ» که همچنان مطرح است، این احتمال را مطرح می‌کند که زنان تکامل یافته‌اند تا پس از زادوولد زندگی طولانی‌تری داشته باشند و به پرورش نوه‌هایشان کمک کنند.
حدود 85 درصد از افرادی که 100 سال یا بیشتر دارند، زن‌اند و مردان فقط 15 درصد از این جمعیت سهم دارند. وقتی به حوزه سنی بالای 110 سال نگاهی می‌اندازیم، هم می‌بینیم که این نرخ برای زنان به 90 درصد افزایش می‌یابد.
به‌گزارش یاهولایف این تفاوت را احتمالا می‌توان بر اساس ویژگی‌های بیولوژیکی و همچنین عوامل اجتماعی و فرهنگی توضیح داد.
دکتر نوشیرا پاندیا، رئیس بخش پزشکی سالمندی کالج پزشکی استئوپاتیک نووا ساوتستان، می‌گوید: «با وجود عوامل مختلفی که طول عمر زنان را کاهش می‌دهند، مانند مرگ‌و‌میر مادران هنگام زایمان یا وضعیت اقتصادی‌اجتماعی عموما پایین‌تر، زنان در سراسر جهان عمر طولانی‌تری دارند. به‌طور خاص در ایالات متحده، زنان حدود شش سال بیشتر از مردان زندگی می‌کنند که پارادوکسی معماگونه و تناقضی گیج‌کننده است.»
متخصصان معتقدند برای اینکه زنان معمولا عمر طولانی‌تری نسبت به مردان دارند، دلایل زیادی وجود دارد.
عوامل بیولوژیکی
یکی از عوامل ممکن است هورمون‌های زنانه باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که استروژن فواید حفاظتی بسیاری برای سلامتی دارد؛ از آثار مثبت آن بر سلامتی رگ‌ها تا تقویت ژن‌های مرتبط با آنتی‌اکسیدان‌ها و طول عمر. این هورمون را با آثار ضد‌التهابی در بدن هم مرتبط دانسته‌اند، به‌ویژه در دوران‌هایی که تولید استروژن افزایش می‌یابد، مانند بارداری. یک مطالعه در سال 2020 هم نشان داد که درمان استروژنی بعد از یائسگی با افزایش طول عمر در زنان مسن‌تر ارتباط داشته است.
دکتر پاندیا می‌گوید: «استروژن‌ در زنان استرس اکسیداتیو را در سطح بافتی کاهش، چربی‌ خون محافظ مانند لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا یا اصطلاحا کلسترول خوب (اچ‌دی‌ال) را افزایش و لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین (ال‌دی‌ال یا کلسترول بد) را کاهش می‌دهند. عامل دیگری هم که ممکن است طول عمر زنان را توضیح دهد، روند کندتر پیری سیستم ایمنی است.»
در این میان می‌توان به نقش کروموزوم‌ها هم اشاره کرد. تحقیقات جدید مجله «پیشرفت‌های علمی»‌ (Science Advances‌) نشان داد که کروموزوم دوم اکس‌ (X) در موش‌های ماده می‌تواند در حفاظت از مغز در برابر آسیب‌های ناشی از پیری نقش داشته باشد.
فرضیه مادربزرگ
علاوه بر عوامل هورمونی، تکامل نیز ممکن است در طول عمر بیشتر زنان نقش داشته باشد. «فرضیه مادربزرگ» که همچنان مطرح است، این احتمال را مطرح می‌کند که زنان تکامل یافته‌اند تا پس از زادوولد زندگی طولانی‌تری داشته باشند و به پرورش نوه‌هایشان کمک کنند. این می‌تواند شانس بقای آن‌ها را افزایش داده باشد تا به دخترانشان امکان دهند فرزندان بیشتری داشته باشند.
از طرفی زنان به‌طور غریزی از فرزندان، شوهران و والدین مسن خود نگهداری می‌کنند، گویی این مسئولیتی است که به عهده آن‌ها گذاشته شده است. آن‌ها به‌طور غریزی خود را برای ایفای نقش مراقبتی آماده می‌کنند و برای این کار مطمئن می‌شوند که خودشان به اندازه کافی سالم‌اند تا این وظیفه را انجام دهند. آن‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند، داروهایشان را طبق دستور مصرف می‌کنند و سبک زندگی را دنبال می‌کنند که آن‌ها را سالم نگه دارد.
سبک زندگی
سبک زندگی هم نقش مهمی در طول عمر ایفا می‌کنند. برای مثال مردان بیشتر از زنان از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. چنانچه یک نظرسنجی در سال 2019 نشان داد مردان برای اجتناب از مراجعه به پزشک تقریبا هر کاری لازم باشد، انجام می‌دهند. از طرفی زنان بیشتر تمایل دارند به سلامتی خود توجه کنند و کمتر از مردان در رفتارهای پرخطر شرکت می‌کنند. نرخ سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، رفتارهای پرخطر و اجتناب از مراقبت‌های بهداشتی هم در مردان بالاتر است.
در ایالات متحده، مردان بیش از دو برابر بیشتر از زنان در تصادف‌های رانندگی فوت می‌کنند و چهار برابر بیشتر از زنان در معرض قتل قرار دارند. نرخ خودکشی در مردان هم حدود چهار برابر بیشتر از زنان است.
روابط و چشم‌اندازهای اجتماعی
ارتباطات اجتماعی در هر دو جنس مرد و زن، تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت جسمی، احساس رضایت از زندگی و طول عمر دارد. در واقع، این نوع ارتباطات برای بقا حیاتی‌اند و نشان داده شده است که نداشتن ارتباط اجتماعی به اندازه کشیدن 15 سیگار در روز برای سلامتی مضر است.
از آنجا که زنان به دوست‌یابی و تقویت دوستی‌ها و ارتباطات اجتماعی تمایل بیشتری دارند، این می‌تواند به افزایش طول عمر آنان کمک کند. به ویژه که زنان عموما بیشتر احتمال دارد که در زمان استرس به یک دوست یا عضو خانواده مراجعه کنند.
ریلین گوگل‌یوچی، استاد و مدیر آموزش سالمندی در دانشگاه نیوانگلند، هم می‌گوید: «داشتن یک نگرش مثبت و فعال به زندگی، همراه با پذیرفتن پیری، ممکن است به افراد کمک کند بتوانند از ژن‌هایشان پیشی بگیرند. البته، رژیم غذایی سالم و ورزش و فعالیت هم به سلامتی کمک می‌کنند، اما نگرش فرد به پیری و اینکه این نگرش را در زندگی روزمره، روابط و جامعه خود چگونه به نمایش می‌گذارد، جزو عوامل مهمی است که به زندگی خوب کمک می‌کند.»
به طور کلی، صرف‌نظر از سن یا جنسیت، چندین عادت وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند در سالم‌ترین حالت خود باشید و به افزایش طول عمرتان کمک کند. این عادت‌ها عبارت‌اند از ورزش منظم، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل، خواب کافی، اجتناب از سیگار کشیدن، کاهش مصرف الکل، جستجو و حفظ روابط سالم، داشتن نگرش مثبت و احساس هدفمندی در زندگی و سرگرمی‌هایی که به شما شادی می‌بخشند.