بزرگنمايي:

پیام خراسان - سیزده‌بدر، آیینی کهن و ریشه‌دار در فرهنگ ایرانی، هر سال در سیزدهم فروردین‌ماه به عنوان «روز طبیعت» جشن گرفته می‌شود و فرصتی است برای آشتی با طبیعت و دور شدن از دغدغه‌های روزمره. در استان مازندران، این روز رنگ و بویی متفاوت دارد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، جایی که جنگل‌های انبوه هیرکانی با درختان سر به فلک کشیده، سواحل آرام و مواج دریای خزر، رودخانه‌های خروشان و دشت‌های سرسبز، پذیرای خیل عظیمی از مردم محلی و مسافران از گوشه و کنار کشور می‌شوند.
نسیم خنک بهاری، صدای پرندگان و عطر خاک نم‌خورده پس از باران‌های بهاری، سیزده‌بدر را در این خطه به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل می‌کند. اما این زیبایی خیره‌کننده، گاه زیر سایه بی‌توجهی‌ها رنگ می‌بازد. در سال‌های گذشته، انباشت زباله‌های رها شده در دل جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها، دود غلیظ ناشی از آتش‌سوزی‌های ناخواسته، و رد لاستیک خودروها بر خاک شکننده جنگلی، زنگ خطری برای طبیعت بکر مازندران به صدا درآورده است. این گزارش نگاهی دارد به آنچه در روز طبیعت این استان رخ می‌دهد؛ از شادی‌ها و خاطره‌سازی‌ها تا چالش‌هایی که نیازمند توجه و همت جمعی برای رفع آن‌هاست.
رویدادهای گذشته: زباله و آتش، تهدیدی برای طبیعت مازندران
در سال‌های اخیر، روز طبیعت در استان مازندران که به دلیل جاذبه‌های طبیعی‌اش مقصدی پرطرفدار برای گردشگران و مسافران از سراسر کشور است، با حضور گسترده مردم همراه بوده، اما این حضور پرشمار گاه با بی‌توجهی‌های تأسف‌باری به محیط زیست گره خورده است. جنگل‌های انبوه، سواحل شنی و صخره‌ای دریای خزر، و دشت‌های سرسبز که در بهار با گل‌های وحشی و عطر گیاهان تازه جان می‌گیرند، پس از سیزده‌بدر اغلب با منظره‌ای ناخوشایند از زباله‌های رها شده مواجه شده‌اند. کیسه‌های پلاستیکی رنگارنگ آویزان از شاخه‌های درختان، بطری‌های آب و نوشابه پراکنده در گوشه و کنار، و پسماندهای غذایی که بوی تعفن آن‌ها تا ساعت‌ها در هوا باقی می‌ماند، تنها بخشی از این آلودگی‌هاست.
در مناطقی مانند جنگل سی‌سنگان، ساحل محمودآباد و حاشیه رودخانه‌های پرآب مانند هراز و بابل‌رود، حجم زباله‌ها پس از پایان روز طبیعت به حدی بوده که گاه گروه‌های داوطلب و نیروهای شهرداری تا نیمه‌شب مشغول پاکسازی بوده‌اند. این زباله‌ها نه‌تنها زیبایی طبیعت را خدشه‌دار کرده‌اند، بلکه با جذب حشرات و حیوانات وحشی، اکوسیستم شکننده منطقه را نیز به خطر انداخته‌اند.
در کنار معضل زباله، روشن کردن آتش بدون رعایت اصول ایمنی، یکی دیگر از تهدیدات جدی برای طبیعت مازندران در سال‌های گذشته بوده است. گردشگران که برای پخت غذا یا گرم شدن در هوای خنک بهاری آتش روشن می‌کنند، اغلب بدون خاموش کردن کامل آن یا دور کردن شعله‌ها از پوشش گیاهی خشک، محل را ترک کرده‌اند. این بی‌احتیاطی بارها به آتش‌سوزی‌هایی منجر شده که بخش‌هایی از جنگل‌های ارزشمند استان را به خاکستر تبدیل کرده است. به عنوان مثال، در بهار 1401، آتش‌سوزی در جنگل‌های منطقه چالوس، نزدیک جاده کندوان، گزارش شد که به گفته شاهدان، از یک آتش کوچک کنار جاده آغاز شد و به دلیل وزش باد شدید و وجود برگ‌های خشک روی زمین، به سرعت به چندین هکتار از جنگل سرایت کرد. نیروهای آتش‌نشانی و منابع طبیعی پس از ساعت‌ها تلاش توانستند آن را مهار کنند، اما رد سیاه دود و خاکستر تا ماه‌ها بر تنه درختان باقی ماند. نمونه دیگر، آتش‌سوزی در جنگل‌های اطراف ساری در سال 1402 بود که به دلیل رها کردن زغال نیمه‌افروخته توسط یک خانواده، شعله‌ور شد و با توجه به نزدیکی به مناطق مسکونی، نگرانی زیادی در میان اهالی ایجاد کرد. این حادثه که در عصر سیزده‌بدر رخ داد، تا ساعات اولیه صبح روز بعد ادامه یافت و به نابودی پوشش گیاهی و زیستگاه پرندگان محلی منجر شد.
علاوه بر این، شکستن شاخه‌های درختان برای تهیه هیزم، که در بسیاری از مناطق مانند جنگل‌های دودانگه و چهاردانگه مشاهده شده، به تضعیف درختان و کاهش توان بازسازی طبیعی جنگل‌ها دامن زده است. در برخی موارد، انعکاس نور خورشید از بطری‌های شیشه‌ای رها شده نیز جرقه‌هایی ایجاد کرده که به آتش‌سوزی‌های کوچک اما پراکنده منجر شده است. این حوادث، که اغلب با خسارات قابل‌توجهی همراه بوده‌اند، نشان‌دهنده ضرورت توجه جدی‌تر به رفتارهای انسانی در روز طبیعت است؛ روزی که قرار بود جشن احترام به طبیعت باشد، اما گاه به تهدیدی برای بقای آن تبدیل شده است.
مسئولان چه هشدارهایی می‌دهند
باقری جامخانه، مدیرکل منابع طبیعی مازندران منطقه ساری، با لحنی سرشار از دغدغه و تعهد نسبت به حفظ جنگل‌های سرسبز این خطه، در گفت‌وگویی جامع درباره وضعیت روز طبیعت سخن گفت. او با اشاره به تجربیات تلخ گذشته اظهار داشت: «در سال‌های اخیر، متأسفانه شاهد بودیم که به دلیل سهل‌انگاری و کم‌توجهی برخی از مسافران و گردشگران، بخش‌های وسیعی از عرصه‌های جنگلی مازندران که گنجینه‌ای بی‌بدیل از طبیعت ایران هستند، در شعله‌های آتش سوخته و به خاکستر تبدیل شده‌اند. از این رو، با تمام وجود از مردم شریف و طبیعت‌دوست تقاضا دارم که حدالمقدور از روشن کردن آتش در دل طبیعت خودداری کنند تا این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده نیز حفظ شود.»
وی در ادامه، با نگاهی امیدوارانه به اقدامات پیشگیرانه افزود: «ما در حوزه منابع طبیعی مازندران – ساری، با تلاش شبانه‌روزی همکارانمان، 41 پارک جنگلی را شناسایی و آماده‌سازی کرده‌ایم. در این پارک‌ها، هیزم خشک و کیسه‌های زباله به صورت رایگان در اختیار مسافران قرار می‌گیرد. این ابتکار نه تنها از شکستن شاخه‌های زنده درختان که قلب تپنده جنگل‌ها هستند جلوگیری می‌کند، بلکه مانع از رها شدن زباله‌ها در طبیعت بکر این منطقه می‌شود. تصور کنید جنگلی که با دستان خودمان از زباله پاک نگه داشته شود، چه زیبایی دوچندانی خواهد داشت!»
مهرداد خزایی‌پول، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران در حوزه نوشهر بر اهمیت مدیریت آتش در روز طبیعت تأکید کرد و گفت: «ما از مردم عزیز و مسافران گران‌قدر می‌خواهیم که در کنار لذت بردن از طبیعت، کمی آب همراه خود داشته باشند؛ نه برای نوشیدن، بلکه برای اطمینانی دوباره از خاموش شدن کامل آتش. یک بطری آب ساده می‌تواند تفاوت میان حفظ یک جنگل سرسبز و نابودی آن در شعله‌های ناخواسته باشد.»
او با افتخار به برنامه‌ریزی‌های گسترده مجموعه‌اش اشاره کرد و افزود: «برای آنکه روز سیزده‌بدر، روزی سرشار از شادی و بدون حادثه باشد، 300نفر از نیروهای خدوم در قالب 30 تیم گشت حفاظتی، از ایام نوروز و به‌ویژه در این روز خاص، با چشمانی باز و دلی پر از مسئولیت، در سراسر طبیعت مازندران حضور خواهند داشت. این تیم‌ها نه تنها از تخریب طبیعت جلوگیری می‌کنند، بلکه آماده‌اند تا هرگونه حادثه احتمالی را در نطفه خفه کنند و آرامش را به طبیعت و مردمانش بازگردانند.این تلاش‌ها، هدیه‌ای است از ما به طبیعت و به همه کسانی که عاشقانه در آن قدم می‌زنند.»
روح‌الله اسماعیلی، معاون محیط زیست طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران به رفتارهای آسیب‌زای برخی گردشگران اشاره کرد و گفت: «ما بارها دیده‌ایم که برخی افراد، از سر علاقه به راحتی و آسایش، خودروهای شخصی خود را تا قلب جنگل‌ها می‌برند تا در کنارشان باشد. اما آیا می‌دانند که این کار چه بلایی بر سر خاک زنده جنگل‌های هیرکانی می‌آورد؟ تردد خودروها، خاک را فشرده می‌کند، ریشه‌ها را خفه می‌کند و به مرور، این جنگل‌های باستانی که میلیون‌ها سال نفس کشیده‌اند را به سوی نابودی می‌کشاند. بیایید به جای این راحتی لحظه‌ای، به فکر نفس‌های آینده طبیعت باشیم.»
او ادامه داد: «یکی دیگر از دردهای طبیعت ما، شکستن سرشاخه‌های درختان است. این شاخه‌ها که با عشق و سختی سال‌ها قد کشیده‌اند، تنها برای یک آتش چندساعته شکسته می‌شوند. این کار نه تنها به رشد درختان صدمه می‌زند، بلکه زخمی عمیق بر پیکره جنگل‌ها می‌گذارد که التیامش سال‌ها طول می‌کشد. از همه شما می‌خواهم که در روز طبیعت، دست نگه دارید و به جای شکستن شاخه‌ها، با هیزم آماده یا زغال، گرمای جمع خود را تأمین کنید. طبیعت، مادر ماست و هیچ مادری شایسته چنین زخم‌هایی نیست.»
اسماعیلی در پایان، با نگاهی پر از امید گفت: «اگر هر کدام از ما کمی بیشتر مراقب باشیم، مازندران می‌تواند همچنان بهشت روی زمین باقی بماند.»
به گزارش تسنیم، سیزده‌بدر در مازندران، با تمام زیبایی‌ها و جلوه‌های طبیعی‌اش، می‌تواند یکی از به‌یادماندنی‌ترین روزهای سال باشد؛ روزی که صدای خنده کودکان در جنگل‌های سرسبز با آواز پرندگان درهم می‌آمیزد، عطر کباب و دود هیزم در هوا پخش می‌شود و نسیم خنک بهاری از میان شاخه‌های درختان هیرکانی به صورت‌ها می‌خورد. اما این تجربه دل‌انگیز تنها در صورتی پایدار می‌ماند که با حس مسئولیت‌پذیری و احترام به طبیعت همراه شود. تجربه تلخ سال‌های گذشته، از تپه‌های زباله در سواحل فرح‌آباد گرفته تا خاکستر سیاه بر جای مانده از آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های چالوس و سوادکوه، نشان می‌دهد که بی‌توجهی حتی در حد روشن کردن آتشی کوچک یا رها کردن یک بطری پلاستیکی، می‌تواند زنجیره‌ای از آسیب‌ها را به دنبال داشته باشد که جبران آن سال‌ها طول بکشد.
طبیعت مازندران، این گنجینه ملی که با جنگل‌های چند میلیون ساله، رودخانه‌های زلال و تنوع زیستی بی‌نظیرش شناخته می‌شود، شایسته آن نیست که قربانی لحظه‌ای تفریح شود.
مسئولین با اقداماتی مانند توزیع کیسه‌های زباله در پارک‌های جنگلی، تأمین هیزم خشک برای جلوگیری از شکستن شاخه‌ها، و استقرار 30 تیم گشت حفاظتی در روز سیزده‌بدر، گام‌هایی مثبت برداشته‌اند، اما این تلاش‌ها بدون همراهی مردم به نتیجه کامل نخواهد رسید. تصور کنید خانواده‌ای که با یک بطری آب اضافی، آتش خود را کاملاً خاموش می‌کند، یا گروهی از جوانان که زباله‌هایشان را در کیسه‌ای جمع کرده و با خود می‌برند؛ این اقدامات ساده می‌توانند از نابودی هکتارها جنگل و مرگ گونه‌های گیاهی و جانوری جلوگیری کنند. خودداری از ورود خودرو به دل جنگل‌ها نیز، که مانع فشردگی خاک و اختلال در رشد ریشه‌ها می‌شود، گامی دیگر در حفظ این اکوسیستم شکننده است.
سیزده‌بدر 1404 را به روزی تبدیل کنیم که نه تنها خاطرات خوشی در ذهنمان ثبت کند، بلکه ردپایی سبز و پاک در طبیعت به جا بگذارد.
از حالا می‌توان برنامه‌ریزی کرد: یک کیسه زباله در کوله‌پشتی، یک بطری آب برای خاموش کردن آتش، و تعهدی جمعی برای نچیدن شاخه‌ها و نریختن پسماند. مازندران، با ساحل‌های مواجش که در غروب سیزده‌بدر رنگ نارنجی خورشید را منعکس می‌کنند و جنگل‌هایی که در سکوت شب نفس می‌کشند، منتظر است تا ما نه فقط میهمانش باشیم، بلکه نگهبانش نیز باشیم. این روز می‌تواند نه تنها پایان نوروز، بلکه آغاز فصلی جدید از احترام به طبیعت باشد؛ فصلی که در آن هر خانواده، هر جوان و هر کودکی، خود را مسئول آینده این سرزمین سرسبز بداند.
انتهای پیام/