پیام خراسان - وقتی ارتش سایبری حمله خود را به کشورها آغاز کرد یکی یکی خاکریزها را گرفت، خیابانها را در نوردید، دولت ها را گوش به فرمان کرد، مردم را مبهوت و متحیر ساخت و پرچم خود را بالا برد، کمتر کسی به این فکر می کرد که آینده ای چنان غرورانگیز و یا شاید رعب آور در انتظارش باشد. غرورانگیز است از آن جهت که دنیا را به تسخیر درآورده و هر روز برگ تازه ای به زمین می کوبد که منِ نوعی فکر کردن به آن هم در مخیله ام نمی گنجد، فقط این را می دانی که فردا، همین فردا، باز هم شگفتانه ای تو را به دیوار می کوبد و رعب انگیز است از آن جهت که از سایه خودت هم می ترسی مبادا آن تو باشی و تو سایه او.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
خوانده ام که قرار است تراشه ای در گوشه ای از مغز بکارند تا بتوانی به هر زبانی که خواستی حرف بزنی، بخوانی و بنویسی. او که می سازد می داند چه می سازد و چه می خواهد و تو که می گیری شاید نمی دانی چه می گیری و چرا می گیری. این ها را نوشتم تا برسم به موضوع عکس و عکاسی. خودم که چند صباحی است در هیاهوی کار و باز هم کار و بازتر هم کار، تحولاتی که در حوزه ساخت دوربین های عکاسی را فقط رصد میکنم میدانم و می خوانم که هر چه می توانست در حوزه ساخت دوربین روی دهد، اتفاق افتاده است و فقط این مانده که دوربین خودش برود، برایت عکس بگیرد و بیاید.
سربازان همان ارتش سایبری در دوربین های عکاسی حافظه ای گذاشتند که به آن گالری می گویند. اسم با مسمایی هم هست. فیلم های عکاسی هم که دیگر دوازده تایی، بیست و چهار و سی و دو تایی نیست اصولا فیلم ندارند. عکس را که گرفتند همان لحظه می بیند، ویرایش می کنند، کادر عوض می کنند. رنگ بندی دلخواه می کنند و به گالری می فرستند و هر زمان در هر مکان اراده کنند، عکس پیش چشمشان است با کیفیت و اگر نسخه چاپی آن را بخواهند، چند کلیک می کنند چند ساعت بعد عکس را تحویلتان می دهند. یادتان هست چند دهه پیش، عروس و داماد دق مرگ می شدند تا آنها را برای دیدن عکسهای دونفری و مجلسی به عکاسخانه دعوت کنند اما حالا عکس عروسی، قبل از عروس و داماد به تالار می رسد و در مکانی قابل رؤیت برای همه روی سه پایه قرار می گیرد، نمی دانم چرا مدام یاد گذشته ها می کنم و در مقایسه با حال درگیر می شوم. حالا که فکرم به اینجا رسیده است، بگذارید یاد کنم از شیء با ارزشی که پیش از این در همه خانه ها بود و نسل جدید با آن بیگانه است. یک سئوال پیش بکشم. در گذشته و در زمانی که مهمانی به خانه شما می آمد، آیا یکی از الزامات! ! ! ! ؟ آوردن آلبوم عکس خانواده، تورق آن و لذت بردن از دیدن عکس و آنهاییکه در عکس هستند، نبود ؟ آیا اینگونه نبود که به آرامی کمد را باز می کردید و با احتیاط آلبوم های عکس را می آوردید و با مهمانان سرگرم دیدن عکس ها می شدید و برای هر عکس هم قصه و حکایتی داشتید؟ به یاد دارید که صفحات آلبوم سنگین و مقوایی بودند، عموما سیاه رنگ بود و جلد آن که ضخامت قابل توجهی داشت و معمولا با مخمل صحافی شده بود. عکس ها هم با گوشک هایی پشت چسب دار در آلبوم قرار می گرفتند و سالها بعد گوشک ها جای خود را به آلبوم هایی با صفحات روکش های نایلونی دادند. حتما قبول دارید که آلبوم ها در خانواده جزء اشیاء با ارزش خانه تلقی و گاه حتی در مقام میراث محسوب می شد تا ببینند، سهم کدام وارث می شود. برسیم به موضوع مقاله که این بار کتاب«عکاسی معاصر ایران» را معرفی می کند.
عکاسی معاصر ایران
تحول نگاه عکاسانه به موقعیت
از سال 1357 تا 1390
نویسنده با اشاره به اینکه متن کتاب برگرفته از رساله دکتری خود است، بنابرساختار کتاب تغییرات زیادی در آن داده است. او همچنین در پیشگفتار کتاب معتقد است « تحلیل آثار، رویدادها و تحولات عکاسی معاصر ایران و درنهایت تاریخ نگاری آن به شکلی که بتواند چشم اندازی جامع و روایتی از روند دگرگونی تدریجی عکاسی در دهه اخیر ارائه کند، امروزه یکی از مهم ترین دغدغه های پژوهشگران و خوانندگان این حوزه است. تا کنون بیشتر به رویداد نگاری
ایستا و شرح رخداد های پراکنده بسنده شده است. اما شرح مطلوب این روند نمی تواند
رویداد نگارانه باشد، از این رو کتاب پیش رو
بنا دارد که به منطق درونی تحولات تصویری عکس بپردازد و هم زمان این تحولات را
در نسبت با تحولات بیرونی مورد مطالعه
قرار دهد».

مؤلف در بخش دیگری از مقدمه آورده است:
«روایتی از عکاسی معاصر ایران مطلوب است که در آن، حرکت ها، گرایش ها و آفرینشگری ها در این سال ها، نه همچون کثرتی از تجربه گریهای مقطعی پیاپی و بی ارتباط با یگدیگر بلکه همچون حلقه هایی از یک روند پیوسته و زنجیر وار باشند، که جریان های مخالف خوان نیز در تقابل با آن معنا پیدا کند». بنابراین به جای پرداختن به سیر تجارب و دگرگونی ها در زبان شخصی عکاسان که در این سال ها به شدت پراکنده و ناپایدار بوده است، تغییر و دگرگونی اساسی در نگاه عکاسانه به واقعیت در کلیت عکاسی دهه های پس از انقلاب مبنا قرار می گیرد، به عبارتی در مقاطع مختلف، «عکس چگونه گزارشی از واقعیت داده است» براین مبنا «سه گام در روند تحولات عکاسی معاصر ایران (تقریبا منطبق بر سه دهه پس از انقلاب ) مطرح می شود: عکاسی در دوره اول (1368 تا1357) عمدتا «گزارشی متعهدانه» در دوره دوم (1368 تا 1383) اغلب «گزارشی بازیگوشانه» و در دوره سوم (1383 -) بیشتر «گزارشی پرسشگرانه» از واقعیت است.
کتاب از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول عنوان: تجربه واقعیت، «عکس همچون گزارشی متعهدانه واقعیت»، فصل دوم عنوان: «تجربه رسانه، عکس همچون گزارش بازیگوشانه واقعیت» و فصل سوم: «واکاری واقعیت و رسانه به عکس همچون گزارش پرسشگرانه واقعیت» نام گرفته است. کتاب 214 صفحه دارد و به تناسب موضوع عکس های رنگی و سیاه و سفید جذابی از عکاسان نامی در خود دارد. چاپ اول آن در قطع کمی بزرگتر از رقعی در سال 1401 انتشار یافته است. کتاب همچنین دارای گفتار پایانی، فهرست تصاویر (154 عکس)، نمایه نام و فهرست منابع دارد.
همانند اکثر رساله های دکتری که به چاپ درمی آیند و اساتید راهنما و داوران آن را بررسی کرده اند، این اثر نیز قابل استناد و پژوهش و برای علاقمندان نکات جدیدی را بیان می کند. حسب آنچه مؤلف در گفتوگو با یک خبرنگار داشته است، قرار است این کتاب با همکاری یک انتشاراتی خارج از کشور به زبان انگلیسی ترجمه و انتشار یابد البته با این اشاره که بیش از نیمی از کتاب، مطالب جدید است.
آرام محمدی در سال 1360 و در شهر دیواندره کردستان متولد شده است. تحصیلات کارشناسی خود را در عکاسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته پژوهش هنر از دانشگاه هنر تهران گرفته است. او را به عنوان پژوهشگر و مدرس عکاسی می شناسند.
مقالات متعددی از وی در نشریات علمی و پژوهشی و مجلات تخصصی عکاسی و هنر به چاپ رسیده است که می توان به مقالات نشر شده در مجلات«عکسنامه»،«گلستانه» و «تندیس» اشاره نمود. در رزومه ای که از ایشان انتشار یافته سابقه تدریس در دانشگاه های صلاح الدین (شهر اربیل عراق)، هنر و معماری پارس (تهران) فرهنگ و هنر (سنندج) نیز ذکر شده است.
کتاب«عکاسی معاصر ایران» از جمله کارهای مکتوب وی است.
در سال 1382 کاوه علینقی انتشارات
«کتاب آبان» را تأسیس کرد و روند انتشار کتاب را همچنان ادامه می دهد.
گرچه این مرکز نشر در اکثر موضوعات علمی و فرهنگی کارهایی را تولید کرده است اما در زمینه نشر آثار تخصصی رشته های هنری فعالیت های بیشتری نموده است.
تولید کتاب هایی در زمینه گرافیک و نقاشی و طراحی، صنایع دستی و هنرهای تجسمی، قالی و فرش، چاپ و گرایش های موسیقی مفهومی، مجسمه سازی، نگارگری، نقاشی، سینما و تئاتر با مقبولیت خاصی از طرف علاقمندان روبه رو شده است.
کتاب «عکاسی معاصر ایران، تحول نگاه عکاسانه به واقعیت» از جمله آثار گروه هنرهای تجسمی این انتشارات است.