پیام خراسان - اشخاصی که در مسئله کاغذ نفوذ دارند و به نوعی مافیای کاغذ خارجی هستند، با واردات و دستکاری قیمت‌ها باعث نوسانات قیمتی می‌شوند.
به گزارش مشرق، تولید کاغذ در ایران و رسیدن به خودکفایی در این زمینه برای سال‌ها به یک رؤیا شبیه بود. هرچند گام‌هایی در این زمینه برداشته شد، اما در دولت سیزدهم با اهتمام رئیس جمهور شهید و تأکید رهبر معظم انقلاب، این مسیر هموارتر و رسیدن به کاغذ ایرانی برای پاسخگویی به بخشی از نیاز مصرف‌کنندگان میسر شد.
هرچند کاغذ ایرانی توانسته در این سال‌ها جای خود را در میان مصرف‌کنندگان و بازار باز کند و حتی وارد فازهای دیگر مصرف مانند نوشت‌افزار هم شود، اما هنوز منتقدانی دارد که معتقدند کاغذ ایرانی به لحاظ کیفیت نمی‌تواند چندان رضایت‌ مشتری را جلب کند و از سوی دیگر، نحوه پرداخت آن نیز کار را برای ناشر و تولیدکنندگان نوشت‌افزار پیچیده می‌کند.
حمید خلیلی، مدیر انتشارات شهید کاظمی، از جمله ناشرانی است که در این سال‌ها آثار خود را با استفاده از کاغذ ایرانی چاپ و عرضه کرده است. او معتقد است، هرچند برخی انتقادات به کیفیت کاغذ ایرانی بجا و وارد است، اما برای اینکه استفاده از آن فراگیر شود، باید بخشی از این نواقص را نادیده گرفت. او در گفت‌وگویی از تجربه خود از استفاده از کاغذ ایرانی در این مدت گفته است. این گفت‌وگو را می‌توانید در ادامه بخوانید:
*آقای خلیلی، شما به عنوان ناشر ضرورت تولید کاغذ ایرانی را چه می‌دانید؟
توسعه پایدار هر کشوری، به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، مستلزم بهره‌گیری حداکثری از منابع و سرمایه‌های داخلی است. این سرمایه گاه نیروی انسانی و گاه مواد اولیه است. کاغذ نیز به‌عنوان یکی از مواد اولیه اساسی، در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد. اتکا به تولید داخلی، کشور را از وابستگی به واردات بی‌نیاز کرده و از تبدیل به کشوری صرفاً مصرف‌کننده جلوگیری می‌کند.
این امر با تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر تولید داخلی نیز همسو بوده و تولید کاغذ ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ البته باید توجه کرد که دستیابی به تولید کاغذ با کیفیت بالا، فرایندی تدریجی است. کشورهای پیشرو در تولید کاغذ نیز در ابتدا از کیفیت بالایی برخوردار نبوده‌اند؛ اما با گذشت زمان و سرمایه‌گذاری، هم در کیفیت و هم در قیمت تمام‌شده به پیشرفت قابل توجهی دست یافته‌اند.
* چند سال است که از کاغذ ایرانی استفاده می‌کنید؟ آیا کیفیت آن در سال‌های اخیر بهبود یافته است؟
از سال 1394 تا اوایل 1396 که کاغذ ایرانی به‌طور جدی تولید می‌شد، عمدتاً تولید کارخانه‌های پارس (پارس جنوب) و مازندران بود و از آن استفاده می‌کردیم. در آن سال‌ها همیشه از کاغذ ایرانی استفاده می‌کردیم و حتی لوگویی برای نمایش استفاده از کاغذ ایرانی روی کتاب‌ها طراحی کرده و قرار می‌دادیم. از نظر کیفیت هم کاغذ ایرانی در آن دوره، به‌ویژه کاغذ سفید و کرم، مناسب و رو به بهبود بود. سیستم توزیع کاغذ از طریق تعاونی قم انجام می‌شد و شرایط پرداخت نیز به‌صورت اقساطی و مساعد بود.
قیمت کاغذ ایرانی در آن زمان (حدود 46 هزار تومان برای هر بند 60 در 90) به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از کاغذ خارجی (80 تا 100 هزار تومان) بود که این موضوع باعث کاهش قیمت کتاب‌ها و افزایش سودآوری می‌شد.
البته در دو سه سال اخیر هم استفاده از کاغذ ایرانی به‌طور جدی ادامه یافت. در بین ناشران، حتی در مقایسه با ناشران دولتی با تیراژ بالا، میزان مصرف کاغذ ایرانی در انتشارات ما در رتبه‌های بالا قرار داشت؛ البته در این دو سه سال کارخانه مازندران مشغول به کار بود و بقیه کارخانه‌ها به آن صورت فعال نبودند که البته کیفیت کاغذ مازندران هم بهبود چشمگیری داشت. اگرچه در ابتدا کیفیتش با نمونه‌های خارجی قابل مقایسه نبود، با سرمایه‌گذاری داخلی، پیشرفت قابل‌توجهی حاصل شد (مثلاً بهبود از 70 گرم به گرماژهای بالاتر با کیفیت بهتر).
استفاده مداوم از کاغذ ایرانی به بهبود مستمر کیفیت آن کمک خواهد کرد. قیمت مناسب کاغذ ایرانی عامل مهمی در تعیین قیمت مناسب کتاب‌ها بوده است. با وجود اینکه برخی ناشران از کاغذ ایرانی استفاده نمی‌کردند، ما از جمله ناشرانی بودیم که به طور جدی از آن استفاده می‌کردیم.
* ارزیابی شما از روند تقسیم کاغذ ایرانی بین ناشران چیست؟
با وجود چالش‌هایی که در طول زمان بروز کرد، ارزیابی من از روند تقسیم کاغذ، در کل مثبت است. در ابتدا، دسترسی به کاغذ آسان‌تر بود؛ اما با افزایش تقاضا، تاخیرهایی در تحویل از سوی کارخانه‌ها ایجاد شد. با این حال، به‌طور کلی فرایند خرید کاغذ، به‌ویژه با توجه به شرایط اقتصادی، رضایت‌بخش بوده است. با این حال، قیمت تمام‌شده کاغذ ایرانی، با توجه به کیفیت آن، هنوز بالاست و نیاز به کاهش دارد.
توصیه بعدی که به وزارت ارشاد هم پیشنهاد شد، پرداخت قسطی و شرایطی با توجه به مسئله نقدینگی ناشران به ویژه ناشران خصوصیبود. البته تجربه‌های محدودی از اجرای این طرح انجام شد. اما علی‌الظاهر گویی کاغذ ایرانی کلاً حذف شده است.
*در این سال‌هایی که از کاغذ ایرانی در تولیدات خود استفاده می‌کنید، بازخورد مخاطبان چگونه بوده است؟
قطعاً هم ناشران و هم مخاطبان به تفاوت کیفیت کاغذ ایرانی به نسبت کاغذهای خارجی یا کاغذهایی مثل کاغذ بالک اشاره می‌کنند؛ دقیقاً زمانی که حضرت آقا به تولید داخلی کاغذ تأکید کردند و این کاغذ وارد بازار شد و ذائقه مخاطبان را تغییر داد؛ اما با همه این حرف‌ها مخاطبان من، محتوا و قیمت پایین‌تر را در اولویت قرار می‌دادند و زمانی که قیمت پایین‌تر کتاب و محتوای خوب آن را می‌دیدند، موارد زیادی داشتیم که تشکر هم می‌کردند. اما خب طبیعتاً نارضایتی‌هایی هم وجود داشت.
گاهی هم انتقاد از سمت چاپخانه‌ها بود که خودم با مراجعه به چاپخانه‌ها متوجه شدم به آن شدتی که از پرزدهی و مشکلاتی شبیه به این در کاغذ ایرانی شکایت می‌کنند، به کاغذ ایرانی انتقاد وارد نیست. تنها گلایه وجود برخی کاغذهای پاره لابه‌لای برگ‌ها بود که مسئله چندان مهمی نبود.
+* این کاغذ چقدر در میزان فروش کتاب‌ها تأثیرگذار بوده است؟
از بقیه ناشران اطلاعی ندارم؛ اما استفاده از کاغذ ایرانی در انتشارات شهید کاظمی، تأثیر مثبت و خیلی جدی بر میزان فروش و افزایش مخاطبان داشته است. مهم‌ترین دلایل این امر نیز ارائه محتوای باکیفیت و قیمت مناسب‌تر کتاب‌هاست.
از طرفی با توجه به اهمیت این موضوع برای انتشارات و طبق رویکرد تولیدی نشر که بر محوریت شهداست و با نظر به تاکیدات مقام معظم رهبری در زمینه تولید داخلی، احساس می‌کنم استفاده از کاغذ ایرانی برای مخاطبان من ارزشمند بوده؛ چرا که بارها از جانبشان پیام مثبت دریافت کرده‌ایم. البته انتقاداتی هم درباره کیفیت کاغذ وجود داشته است، اما این انتقادات به ندرت مطرح شده‌اند و تأثیر چندانی بر میزان فروش نداشته‌اند.
*مقایسه‌ای از قیمت تمام‌شده تولید کتاب با کاغذ ایرانی نسبت به تولید با کاغذهای خارجی ارائه می‌کنید؟
در یک مقایسه اجمالی واضح است که قیمت کاغذ خارجی در نسبت با کاغذ ایرانی قیمت بالاتری دارد. البته طبق بررسی‌های شخصی بنده کاغذ ایرانی هم می‌توانست با قیمت بهتری ارائه شود و با فروش شرایطی و قسطی شرایط ایدئالی فراهم می‌شد.
اما در هر صورت در ابتدا اختلاف قیمت بسیار زیاد بود؛ اما به مرور زمان این اختلاف کاهش یافته است. با این حال، حتی با کاهش اختلاف قیمت، هزینه تهیه کاغذ خارجی برای ناشران خصوصی، به ویژه در مقادیر زیاد (مثلاً هزار بند)، بسیار سنگین است.
*به نظر شما توزیع کاغذ ایرانی به تثبیت قیمت کاغذ کمک می‌کند؟ چگونه؟
با همه بحث‌ها و انتقادهایی که برخی دوستان به کاغذ ایرانی دارند، وارد کردن کاغذ خارجی درست نیست. همانطور که شهدا برای این مملکت جانشان را فدا کردند، ما نیز باید برای ایران جهاد و ایثارگری کنیم و من استفاده از کاغذ ایرانی را یک جهاد می‌دانم. در بحث تثبیت حس می‌کنم اشخاصی که در مسئله کاغذ نفوذ دارند و به نوعی مافیای کاغذ خارجی هستند، این سمت هم دستی بر کار دارند و با واردات و دستکاری قیمت‌ها باعث نوسانات قیمتی می‌شوند.

اگر توزیع کاغذ ایرانی درست باشد و از فعالیت‌ مافیا و رانت‌ها جلوگیری شود، اتفاقا کاغذ ایرانی می‌تواند کمک چشمگیری به تثبیت قیمت کاغذ کند.
*در این سال‌ها تلاش‌های زیادی در جهت ارتقای کیفیت و کمیت کاغذ ایرانی و حرکت به سمت خودکفایی در زمینه کاغذ صورت گرفته است. از منظر کارشناسان، ارزیابی عملکرد در این حوزه مثبت بوده است، با این حال بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود. با در نظر گرفتن این موضوع که رسیدن به این نقطه با خون دل فراوان و تلاش مستمر صورت گرفته، واردات بی‌رویه به بهانه تأمین نیاز بازار چه تأثیری می‌تواند بر روند تولید داخل بگذارد؟
این کار متأسفانه در حال انجام است و به عقیده من خیانت بسیار بزرگی است. من مخالف سرسخت استفاده از کاغذ خارجی و واردات بی‌رویه آن هستم. به نظر من این موضوع نه‌تنها به اقتصاد کشور ضربه می‌زند، بلکه نوعی خیانت به تولید داخلی و تلاش‌های کارگران و تولیدکنندگان ایرانی است. حتی در سال 94 که ما از کاغذ ایرانی استفاده می‌کردیم، مافیا به اسم خرید خمیر کاغذ با استفاده از ارزهای دولتی کارهای دیگری انجام دادند و روند واردات خمیر کاغذ و به تبع تولید را مختل کردند که این‌ها خیانت است.
البته ما امروز منکر این هم نمی‌شویم که جنس ایرانی باید با کیفیت و با قیمت مناسب عرضه شود. در چند سال اخیر ما در تولید کاغذ ایرانی پیشرفت خوبی کرده‌ایم.
*در آخر، انتخاب شما کاغذ ایرانی است یا کاغذ خارجی؟
انتخاب من قطعاً کاغذ ایرانی است. حتی بعد از اینکه در این چند ماه اخیر توزیع نشد، مقدار زیادی کاغذ نیاز داشتیم که پیگیری بسیاری کردم و متاسفانه موفق به دریافت کاغذ نشدم. کاغذ ایرانی هم که در بازار موجود بود، با دخالت مافیا عمداً به قیمت‌های بالایی عرضه شده بود و متاسفانه موفق به تهیه کاغذ مورد نیاز نشدم؛ اما با همه مشکلات و موانع، ترجیح من استفاده از کاغذ ایرانی است.
برای افزایش کیفیت چه در مسئله کاغذ و چه در هر زمینه تولیدی باید تقاضا زیاد شود و با کمک ما قطعاً مسیر پیشرفت فراهم می‌شود و کیفیت هم به حد مطلوب خواهد رسید. معتقدم با شناسایی و برخورد با مافیا و افزایش تولید کاغذ ایرانی، می‌توان به ثبات قیمت و افزایش کیفیت این محصول دست یافت. در نهایت، من به طور قاطع از کاغذ ایرانی حمایت می‌کنم.
منبع: تسنیم