پیام خراسان - مشکلات آب شرب روستایی در بخش کدکن از توابع شهرستان تربت حیدریه، معضلی است که زندگی روستائیان این منطقه را دچار چالش‌های گوناگونی کرده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی ، بحران آب شرب به علت عوامل مختلفی همچون خشکسالی، فرسودگی تجهیزات آب رسانی در مناطق مختلف کشور وجود دارد، اما این مهم در شهر‌ها به لحاظ وجود جمعیت فراوان و ساز و کار‌های اداری در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صورت کوتاه مدت و یا بلند مدت برطرف می‌شود، اما در مناطق روستایی به لحاظ جمعیت پایین، دوری مسافت و نبود اعتبارات مدت‌ها رفع مشکلات این حوزه به درازا کشیده می‌شود. بی‌آبی در مناطق روستایی تاثیرات منفی در بهداشت و اقتصاد مردم روستا میگذارد و منجر به ایجا پیامد‌های اجتماعی برای ساکنان روستا از جمله زنان، سالمندان و کودکان می‌شود.
در این گزارش مکتوب تصمیم بر آن داریم تا به معضلات و اقدامات انجام شده در حوزه آب شرب روستایی در منطقه کدکن بپردازیم.
بخش کدکن در شمال غربی مرکز شهرستان تربت حیدریه به مرکزیت شهر کدکن و در فاصله 150 کیلومتر از مرکز استان واقع شده است.
شهر کدکن و برخی از روستا‌های این منطقه از آب و هوای کوهستانی برخوردار‌اند به همین سبب آب مصرفی خانوار این مناطق از قنات‌ها و چشمه سار‌ها تامین می‌شود که این خود بستگی به بارش‌های بهاری و زمستانی دارد و در برخی روستا‌های دیگر با حفر چاه آب شرب روستائیان تامین می‌شود.
بی تردید مقوله خشکسالی بر هردوی این موارد تاثیر منفی می‌گذارد، خشکسالی بلند مدت باعث خشکی قنات‌ها و کمبود آب سفره‌های زیرزمینی می‌شود. در این میان برخی از روستا‌های این منطقه با چالش‌هایی در حوزه آب شرب روستایی مواجه‌اند که با اولویت به آنان می‌پردازیم.

دافی، روستایی با جمعیت 4 هزار نفری، اما بدون آب قابل شرب
روستای دافی به عنوان بزرگترین روستای بخش کدکن از لحاظ جمعیتی در 12 کیلومتری شهر کدکن واقع شده است، روستایی که بیشتر جوانان آن سکونت را به مهاجرت ترجیح داده‌اند و به شغل‌های کشاورزی و دامداری مشغول‌اند. برای شنیدن معضلات این روستا پای صحبت‌های دهیار این روستا نشستیم.
مهدی ابراهیمی که چندین سال است مسئولیت دهیاری این روستا را برعهده دارد از پیگیری‌های متعدد دهیاری و شورای اسلامی این روستا می‌گوید.
وی علت کمبود آب در این روستا را افزایش چشمگیر جمعیت و تاثیر خشکسالی بر چشمه‌ها عنوان کرد و افزود: متاسفانه آبرسانی در فصل گرما از طریق جیره بندی 12 ساعته تامین می‌شود.
ابراهیمی در پاسخ به این سوال ما که نتیجه پیگیری‌های صورت گرفته تاکنون چه بوده است گفت: 2 طرح که یکی تامین آب شرب از طریق حفر چاه عمیق جدید در اراضی شهر کدکن است که تنش اجتماعی را در پی داشته است و دیگری حفر چاه عمیق در اراضی روستا و نصب آب شیرین کن به سبب شوری آب در این منطقه تصمیم گیری شده است که که هردو طرح نیازمند اعتبار زیادی است.

کمبود آب آشامیدنی بیش از 8 سال در روستای اسفیز
برای شنیدن معضلات آب شرب در روستای اسفیز که در 8 کیلومتری شهر کدکن بر دامنه کوه‌ها قرار گرفته است و وجود باغات فراوان آن این روستا را به یکی از مقاصد گردشگری منطقه تبدیل کرده است با دهیار این روستا ارتباط گرفتیم 
سفندارند دهیار جوان روستای اسفیز در گفتگویی صمیمی بیان داشت: ما از سال 1396 با مشکل آب آشامیدنی مواجه هستیم و در طی این چند سال سه محل را برای آزمایشات به اداره آبفا معرفی کردیم که در نهایت برای یک نقطه مجوز گرفته شد ولی به بهانه‌های مختلف اداره آب استان اقدام به حفاری نشد و پس از گذشت زمان اعلام شد که باید آب از مدار شهر کدکن به دو روستای اسفیز و دافی متصل شود که که آن هم بعد از یک سال با نارضایتی مالکان قنات‌های شهر کدکن رو‌به‌رو شد و فعلا بلا تکلیف هستیم.
سجاد سفندارند اضافه کرد؛ آب شرب فعلی روستا آب کشاورزی و کاملا غیر قابل شرب است و ما نگران سلامت مردم هستیم و در تابستان با قطع آب توسط کشاورزان با مشکل جدی مواجه هستیم به صورتی که در اکثر نقاط روستا روزانه کمتر از یک ساعت آب هست.
دهیار اسفیز افزود: اداره آب و فاضلاب شهرستان تربت حیدریه، قول احداث مخزن ذخیره آب بزرگ و همچنین تحویل لوله جهت تعویض لوله‌های فرسوده معابر را داده است، اما کماکان منتظر اجرایی شدن عملیات انتقال آب به این روستا هستیم.

گلایه‌های روستائیان نسبت به نبود آب آشامیدنی کافی و مناسب
برای پیگیری گلایه‌های مردمی با حضور در بخشداری کدکن علت را از بخشدار بخش کدکن جویا شدیم.
غلامرضا شیبانی در پاسخ به تشریح وضعیت آب شرب روستایی در این منطقه بیان داشت: کدکن دارای 17 روستا می‌باشد که متاسفانه در سال‌های اخیر تعدادی از روستا‌های این منطقه با مشکل کم آبی مواجه‌اند. خشک شدن قنات‌ها و چشمه سار‌ها و چاه‌ها، موجب بروز مشکلاتی در زندگی روز مره روستائیان شده است.
روستا‌های دافی و اسفیز از پرجمعیت‌ترین روستا‌های بخش و روستا‌های محروم منطقه شکسته سیاه که شامل روستا‌های چولانک، چینگ کلاغ، نوزه و کته تلخ می‌شود از کمبود آب آشامیدنی در مضیقه هستند و میزان آب موجود در فصل‌های مختلف سال پاسخ گوی مردم این روستا‌ها نیست. 
شیبانی ادامه داد: قطعی و گا‌ها فشار پایین آب شرب در این روستا‌ها در بلند مدت به علت‌های مختلف باعث نارضایتی مردم شده است البته پیگیری‌های زیادی از جانب بخشداری و دهیاری‌های مربوطه و همچنین اداره آب و فاضلاب کدکن شده است که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد رفع این مشکلات باشیم.
همچنین برای تایید وضعیت قطعی آب شرب منطقه شکسته سیاه در تماس تلفنی با عضو شورای اسلامی روستای چولانک نیز ارتباط گرفتیم.
رمضانعلی ابراهیمی در گفت‌و‌گو با ما بیان داشت: قطعی یا کم آبی در روستای چولانک و روستا‌های اطراف به علت فرسودگی لوله‌های شبکه انتقال و همچنین قطعی‌های برق اخیر همچنان به صورت مقطعی ادامه دارد که این مهم نارضایتی‌های عمومی رو را به دنبال دارد.

انجام مطالعات و بررسی وضعیت منطقه جهت حفر چاه و تامین آب شرب روستا‌های دافی و اسفیز
برای اطلاع از اقدامات انجام شده جهت رفع معضل کم آبی در حوزه روستایی بخش کدکن علت را از رئیس اداره آب و فاضلاب منطقه کدکن جویا شدیم.
مهدی عبدیان با بیان اینکه شرکت آبفای شهرستان تربت حیدریه در صدد رفع مشکلات کم آبی در تمامی نقاط تحت پوشش می‌باشد در خصوص مشکلات آب شرب در روستا‌های دافی و اسفیز از توابع بخش کدکن در گفت‌و‌گو با خبرنگار صداوسیما در کدکن بیان داشت: دو روستای پر جمعیت دافی و اسفیز به جهت نبود آب شیرین و همچنین خشکسالی‌های چشمه‌ها و قنات‌ها با مشکل کم آبی رو‌به‌رو هستند.
وی افزود: برای تامین آب این دو روستا تمهیداتی اندیشیده شده است و کار‌های مطالعاتی آن در دست اقدام است که امید می‌رود با جانمایی و حفر چاه جدید در دو روستا، کم آبی و پیامد‌های آن برای روستاییان مرتفع گردد.
رئیس اداره آبفای کدکن ادامه داد: در برنامه‌های کوتاه مدت نسبت به وارد مدار کردن چشمه، اصلاح شبکه و لوله گذاری 7 کیلومتر در روستای دافی اقدام شده است، در روستای اسفیز نیز به جهت تخریب تاسیسات به واسطه جاری شدن سیلاب ضمن وارد مدار کردن چشمه شماره 1 لوله گذاری مجدد به طول 2 کیلومتر انجام شده است.
عبدیان تصریح کرد: مبلغ 3 میلیارد تومان اعتبار جهت ساخت مخزن ذخیره آب 300 متر مکعبی در روستای اسفیز تامین اعتبار شده است که به محض دریافت اعتبار و تعیین پیمانکار عملیات اجرایی ساخت این پروژه آغاز و در نهایت یکی از مشکلات آب شرب این روستا برطرف می‌گردد.

لوله گذاری 6100 متر از خطوط انتقال آب روستایی منطقه کدکن
وی بیان داشت: در بخش فرسودگی شبکه‌ها تعویض لوله در روستای داوریه به طول 1000 متر، در روستای حصاریزدان بطول 500 متر تعویض خط انتقال روستای مجتمع درخت سنجد بطول 400 متر، تعویض شبکه روستای حاجی بیگی بطول 900 متر و نوسازی 120 اشتراک و ساخت 1 باب حوضچه شیر الات در این روستا، اصلاح شبکه توزیع روستای عبداباد بطول 500 متر و ساخت یک باب حوضچه شیر الات، اصلاح شبکه توزیع روستای رقیچه بطول 900 متر وبازسازی 100 اشتراک، اصلاح شبکه توزیع روستای اسفیزبطول 300 متر و روستای برس بطول 600 متر و توسعه شبکه بطول 200 متر، اصلاح شبکه توزیع شهر کدکن بطول 500 متر و اصلاح و توسعه روستای دافی بطول 300 متر که طول کل لوله گذاری انجام شده جمعا 6100 متر میباشد.
عبدیان در خصوص مشکلات آب شرب در روستا‌های منطقه شکسته سیاه که شامل روستا‌های محروم چولانک، چینگ کلاغ، کته تلخ و نوزه می‌باشد تصریح کرد: امیدواریم با احداث یک باب ایستگاه پمپاژ با اعتباری بالغ بر 300 میلیون تومان مشکلات کم آبی روستا‌های فوق برطرف شود. در روستای نصرت آباد نیز کار مطالعاتی و آب یابی انجام شده و پیرو برگزاری جلسه با حضور فرماندار ویژه تربت حیدریه در محل بخشداری کدکن به دستور فرماندار مقرر شد جهت رفع مشکل این روستا نیز عملیات حفر چاه جدید آغاز که این مورد نیز در مرحله عقد قرارداد می‌باشد.
سخن آخر:
همه می‌دانیم که آب آشامیدنی از نیاز‌های اساسی انسان است نعمتی خدادادی که در نبودش زندگی روز مره انسان دچار اختلال می‌شود. متاسفانه مشکل کم آبی به علت‌های مختلف از جمله خشکسالی که مهمترین علت آن در اقصی نقاط کشور می‌باشد زندگی بسیاری از هموطنان را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
این مهم توجه و پیگیری متولیان امر را می‌طلبد تا با کار کارشناسی شده و تامین اعتبارات لازم در صدد رفع اینگونه معضلات در بلند مدت بر آیند.
توجه به موقعیت جغرافیایی، اصلاح شبکه آبرسانی، فرهنگ سازی در مصرف بهینه آب، ایجاد تأسیسات بروز شده، لایروبی قنوات و دهانه چشمه‌ها و ... از جمله مواردی است که اگر نهاد‌های مربوطه نسبت به آن اهتمام داشته باشند، به طور فراگیر مشکلات تأمین آب در مناطق روستایی به حداقل خواهد رسید.
نواحی روستایی بویژه از طریق تولیدات کشاورزی و صنایع دستی نقش مهمی در اقتصاد منطقه دارند همین مهم بس که تامین نیاز‌های اولیه روستائیان ضامن تداوم چرخه تولید خواهد شد.
بخش کدکن به عنوان یکی از بخش‌های تاثیر گذار در حوزه کشاورزی و دامداری شهرستان تربت حیدریه بایستی مهمترین معضل سکونت را در مناطق روستایی خود را که همان آب قابل آشامیدن است را با اجرای اقدامات علاج بخش حل کند تا بتواند با حفظ جمعیت جوان روستایی و جذب سرمایه گزار در حوزه‌های مختلف رشد و توسعه یابد.
امید می‌رود تا با عنایت پروردگار و بارش نزولات آسمانی و تامین آب قنات‌ها و سفره‌های زیر زمینی و همچنین مدیریت مناسب ارگان‌های مربوطه، مشکل آب شرب در تمامی نقاط کشور از جمله مناطق روستایی بر طرف شود.

خبرنگار: مجید رفیعی
سردبیر: محسن هدایتی فر