پیام خراسان - به گزارش روز هشتم شوال هر سال زخم عمیقی بر دل مسلمانان تازه می‌شود؛ زخم تخریب بقیع. مکانی که نه‌تنها چهار امام معصوم شیعه، بلکه شمار زیادی از صحابه و بزرگان صدر اسلام در آن آرام گرفته‌اند. 100 سال قبل در چنین روزی نیروهای وهابی به رهبری آل‌سعود، قبرستان تاریخی بقیع در مدینه را به طور کامل تخریب کردند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
پیش از این نیز در سال 1220 قمری نخستین موج تخریب توسط نیروهای وهابی رخ داده بود، اما با بازپس‌گیری حجاز توسط امپراتوری عثمانی بناها بازسازی شدند. بنابر روایت فارس، با قدرت گرفتن دوباره آل سعود و تأسیس پادشاهی عربستان سعودی، آنان تحت تأثیر آموزه‌های افراطی محمد بن عبدالوهاب که هرگونه احترام به قبور را «شرک» می‌دانست، تصمیم گرفتند همه آثار تاریخی اسلامی را که به‌نوعی زیارتگاه محسوب می‌شدند، ویران کنند. بقیع، قربانی این تفکر شد.در نگاه وهابیان، تجلی ظاهری ایمان در قالب نمادهایی همچون مقابر، گنبدها و بارگاه‌ها، انحراف از توحید ناب محسوب می‌شد. این نگرش افراطی، سبب تخریب بسیاری از اماکن مقدس در حجاز شد. اما بقیع، از جهتی دیگر نیز هدف قرار گرفت؛ زیرا مزار چهار امام شیعه امام حسن مجتبی (ع)، امام زین‌العابدین (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) در آن قرار داشت.

پس از این تخریب، فضای زیارت در مدینه و مکه به‌شدت تغییر یافت. دیگر نه خبری از گنبدها و بارگاه‌ها بود، نه نشانی از آرامگاه‌های شناخته‌شده. زائران، با دیواری از سکوت و ممنوعیت مواجه بودند. حضور مأموران سعودی در اطراف بقیع و قبرستان‌های دیگر، نه‌تنها مانع دعا و زیارت بلکه گاه به برخورد فیزیکی با زائران نیز منجر می‌شد.

تخریب بقیع موجی از خشم و اعتراض را در جهان اسلام به راه انداخت. در ایران، عراق، پاکستان، هند، لبنان، ترکیه و سایر کشورها، علما و اندیشمندان نسبت به این فاجعه واکنش تندی نشان دادند. در ایران، روزنامه‌ها و مجالس مذهبی با بیانیه‌ها و عزاداری‌هایی، تخریب بقیع را محکوم کردند. علمای نجف اشرف، قم، مشهد و دیگر حوزه‌های علمیه، با انتشار فتاوی و بیانیه‌ها، وهابیت را به شدت نکوهش کردند.در پاکستان و هند، تجمعات گسترده‌ای در اعتراض به این اقدام صورت گرفت. در لبنان، شخصیت‌هایی مانند سید عبدالحسین شرف‌الدین و امام موسی صدر، بقیع را نماد «هویت مظلوم» معرفی کردند.

این اعتراض‌ها به سطح دیپلماتیک نیز کشیده شد. در ایران مجلس شورای ملی وقت، نمایندگانی را برای گفت‌وگو با مقامات سعودی اعزام کرد. در عراق، دولت وقت در بغداد میزبان نشست‌هایی با حضور علمای شیعه و اهل‌سنت شد تا واکنشی یکپارچه نشان دهند.در آن زمان حج یک سال تعطیل شد تا امنیت زائران و حرمت حرمین شریفین حفظ شود. در این میان، نقش علامه سید محمدحسین حائری اصفهانی مشهور به صاحب الفصول نقطه عطفی تاریخی است. او در سفری به سوریه، با سفیر عربستان دیدار کرد. سفیر، او را به حج دعوت کرد و تضمین داد که مدینه برای زائران امن است. صاحب الفصول این دعوت را پذیرفت اما با یک نیت مشخص؛ آن هم احیای حرمت قبور مطهر ائمه بقیع.

با توجه به جایگاه صاحب الفصول پادشاه وقت عربستان وعده داد که هرچه بخواهید انجام می‌شود. صاحب الفصول با بیان فقیهانه خواستار حداقل علامت‌گذاری محل قبور ائمه شد. پادشاه وقت سعودی‌ها هم پذیرفت و آن را مکتوب کردند. صاحب الفصول پس از آن به همراه گروهی از علمای ایرانی و عراقی وارد مدینه شد. آنان با تکیه بر اسناد تاریخی و آثار باقی مانده از قبل، موقعیت قبور چهار امام را مشخص و اطراف آن‌ها را با سنگ‌های ساده سنگچین کردند. این جانمایی، همان است که امروزه نیز در بقیع به چشم می‌خورد.سال‌ها بعد در 1330 شمسی، هیئتی از ایران به ریاست سید محمدتقی آل‌احمد طالقانی با پادشاه سعودی دیدار و پیشنهاد ساخت سایه‌بان بر فراز قبور را مطرح کرد. پادشاه با این طرح موافقت کرد، اما هیچ‌گاه اجرا نشد. تفکر وهابی، همچنان مانع بازسازی و حتی زیارت آزادانه بقیع شد.

امروز با گذشت یک قرن قبور ائمه بقیع همچنان غریب و بی‌سایه‌بان مانده‌اند. زیارت آزادانه برای شیعیان با محدودیت‌های شدید امنیتی روبه‌روست و عزاداری و حتی ورود بانوان به بقیع ممنوع است.البته همچنان شیعیان برای ساخت بارگاهی زیبا در بقیع امید دارند و حتی در سال‌های اخیر سازمان حج و زیارت کشورمان با تشکیل کمیته بقیع و طراحی ماکت بازسازی بقیع تلاش کرده است تا این مطالبه تاریخی را زنده نگه دارد.
کد خبر 2046722